تاثیر کود نانوکلات آهن بر ویژگی های اکومورفولوژیک کشت مخلوط ارزن مرواریدی و لوبیا چشم بلبلی

سابقه‏ و‏ امکان سنجی کاربرد فناوری های جدید مانند نانو فناوری در علوم کشاورزی ضروری است. به کار بردن نانوفناوری های جدید مانند نانوفناوری در علوم کشاورزی ضروری است. نانوفناوری دارای کاربردهای چندی در بهبود توانایی گیاهان برای جذب عنصرهای غذایی است. بهبود عملکرد در غلات دارای اهمیت زیادی می باشد، با این حال غلات محتوای پروتئین و ارزش تغذیه ای پایینی دارند. کشت مخلوط غلات و حبوبات به طور گسترده ای برای تامین غذا با کمیت و کیفیت شایان پذیرش توصیه می شود. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی نانو کلات آهن روی برگ ها بر کشت مخلوط ارزن مرواریدی و لوبیا چشم بلبلی اجرا شد.
این آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1394 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بمپور، ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان انجام شد. در این پژوهش ارزن مرواریدی به عنوان محصول اصلی در نظر گرفته شد. محلول پاشی کود نانو کلات آهن به عنوان عامل اصلی در چهار سطح محلول پاشی با غلظت های صفر، یک، دو و سه گرم نانو کلات آهن در هزار لیتر محلول در دو مرحله و سطوح تیمارهای فرعی در پنج سطح شامل؛ کشت خالص ارزن، کشت خالص لوبیا، کشت 100 درصد ارزن + 20 درصد لوبیا، کشت 100 درصد ارزن + 40 درصد لوبیا و کشت 100 درصد ارزن + 60 درصد لوبیا بودند. پارامترهای ارزیابی شده در این بررسی شامل ارتفاع بوته، شمار برگ، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد زیست توده (بیولوژیک)، شاخص برداشت و شاخص نسبت برابری زمین بود.
نتایج و ‏بحث: نتایج به دست آمده نشان داد برهمکنش کود نانو کلات آهن و نظام های مختلف کشت بر همه صفات (به استثنای شمار برگ ارزن مرواریدی، شمار برگ لوبیا چشم بلبلی و نسبت برابری زمین) معنی دار شد. همچنین نتایج نشان داد اثرهای ساده کود نانو کلات آهن بر همه صفات (به جزء ارتفاع بوته ارزن مرواریدی) معنی دار شد. مقایسه میانگین بین تیمارها نشان داد که تیمار 3 در هزار نانو کلات آهن+ ارزن مرواریدی خالص عملکرد دانه را نسبت به تیمار بدون آهن و 100 درصد ارزن +20 درصد لوبیا به میزان 13 درصد افزایش داد. میان تیمارهای محلول پاشی تیمار کودی 3 در هزار نانو کلات آهن عملکرد دانه ارزن مرواریدی را نسبت به تیمار بدون آهن به میزان 46 درصد افزایش داد. تیمار 3 در هزار نانو کلات آهن+ لوبیا خالص عملکرد دانه لوبیا را نسبت به تیمار بدون آهن و 100 درصد ارزن+ 20 درصد لوبیا به میزان 11 درصد افزایش داد. همچنین تیمار کودی 3 در هزار نانو کلات آهن عملکرد دانه لوبیا چشم بلبلی را نسبت به تیمار بدون آهن 43 درصد افزایش داد. بیشترین نسبت برابری زمین (8/1) از تیمار کشت مخلوط 100 درصد ارزن + 60 درصد لوبیا بدست آمد.
نتایج این تحقیق، نقش و تاثیر کود نانو کلات آهن را بر کشت مخلوط دو گیاه ارزن مرواریدی و لوبیا چشم بلبلی نشان داد، به طوری که محلول پاشی با غلظت 3 در هزار نانو کلات آهن باعث افزایش عملکرد هر دو گیاه شد. فقیر بودن خاک های محل اجرای آزمایش از نظر میزان آهن در کنار کارآمدی نانو کلات از سوی دیگر به افزایش عملکرد منجر شد. بیشترین ویژگی های ریخت شناسی (مورفولوژیک) و عملکرد هر دو گیاه از تک کشتی این دو گیاه زراعی به دست آمد، این متغیرها تحت تاثیر رقابت گیاهی قرار گرفتند.