بررسی عملکرد، اجزای عملکرد و صفات رشدی تریتیکاله در شهرستان گرگان تحت تاثیر تاریخ های مختلف کاشت

ارزش محصول تولیدی هر گیاه به نهاده های به کار رفته، نور و دمای فصل رشد، که تحت تاثیر تاریخ کاشت است، وابسته می‏باشد. کاشت گیاه در زمان مناسب به دلیل ایجاد شرایط محیطی مناسب در تمام مراحل رشد، سبب افزایش عملکرد محصول می گردد. با شناخت صحیح عوامل محیطی، نیازهای بوم شناختی رقم مورد کاشت و اثر متقابل رقم با محیط، میتوان تاریخ کاشت تقریبی رقم مورد نظر را تعیین کرد. بنابراین هدف از این اجرای این آزمایش تعیین تاریخ کاشت مناسب گیاه تریتیکاله در شهرستان گرگان و بررسی اثر تیمارهای مختلف کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات رشدی این گیاه می باشد.
در این آزمایش اثر شش تیمار کاشت شامل 7 آبان، 21 آبان، 7 آذر، 21 آذر، 7 دی و 21 دی بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات رشدی تریتیکاله در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان بررسی شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 93-1392 به اجرا درآمد. در این مطالعه، از رقم ژوانیلو -92، استفاده شد. صفات مورد بررسی عبارت بودند از عملکرد دانه، عملکرد زیست توده، شاخص برداشت، شاخصSPAD، تعداد روز تا گلدهی کامل، طول سنبله، تعداد پنجه بارور، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، وزن ساقه، تعداد دانه در سنبله و درصد دانه های پر و پوک.
نتایج این آزمایش نشان داد که بیشترین عملکرد دانه، درص دانه پر و شاخص سبزینگی از تاریخ کاشت های 7 آبان، 21 آبان و 7 آذر بدست آمد. این تیمارها از نظر اجزای عملکرد (به غیر از وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملکرد زیست توده) تفاوت معنی داری نداشتند. از نتایج دیگر این پژوهش، کاهش عملکرد و اجزای عملکرد تریتیکاله با تاخیر در کاشت از 7 آبان به تاریخ 21 دی ماه می باشد، به طوری که این تاخیر، کاهشی به میزان 86/35، 31/34، 86/21، 20، 75/21، 75/15، 16، 15/31 و 40/21 درصد را به ترتیب در تعداد کل بوته، تعداد پنجه بارور، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، درصد دانه پر و عملکرد زیست توده به دنبال داشت. کاهش ارتفاع بوته و به دنبال آن کاهش میزان عملکرد زیست توده گیاه، منجر به حصول بیشترین شاخص برداشت در تاریخ کاشت 7 آذر به میزان 15/41 درصد شد.
به طور کلی می توان نتیجه گرفت که کشت رقم ژوانیلو – 92 تریتیکاله در تاریخ های 7 آبان تا 7 آذر در شرایط اقلیمی گرگان، می تواند به تولید عملکرد دانه ای در حدود 96/7 – 84/7 تن در هکتار و عملکرد زیست توده ای به میزان 80/19 -06/19 تن در هکتار منجر شود.