تاثیر انتخاب ایستگاه در بهینه سازی پارامترهای مدل پالس مستطیلی بارتلت-لویس اصلاح شده (BLRPM) و عملکرد مدل هیدرولوژیکی HSPF

در این پژوهش جهت مطالعه فرآیند بارش-رواناب در حوضه آبخیز طالقان از برنامه شبیه سازی هیدرولوژیکی فرترن (HSPF) استفاده شده است. علیرغم دقت بالای مدل HSPF، مشکلات موجود در خصوص اندازه گیری بارش در مقیاس های زمانی کوتاه مدت (مقیاس ساعتی و کمتر از آن) در حوضه های آبخیز، استفاده از مدل مذکور مخصوصا در شبیه سازی های هیدرولوژیکی طولانی مدت را با مشکل مواجه ساخته است. بدین منظور از مدل پالس مستطیلی بارتلت – لویس با پارامتر تصادفی (BLRPM) جهت گسسته سازی داده های بارش و تبدیل بارش های روزانه به بارش های ساعتی مورد نیاز مدل استفاده گردید. پارامترهای مدل با استفاده از داده های بارش ساعتی، 24 و 48 ساعته ثبت شده در دوره آماری (2006-2009) در ایستگاه های باران نگار داخل (جوستان و زیدشت) و مجاور حوضه (کلک چال) برآورد گردید. سپس با استفاده از مدل واسنجی شده به گسسته سازی داده های بارش روزانه ثبت شده در درون حوضه، در دوره آماری 1995-2005 پرداخته شد. داده های بارش ساعتی حاصل از فرایند گسسته سازی، جهت شبیه سازی دبی های روزانه توسط مدل HSPF به کار گرفته شد. نتایج نشان داد استفاده از داده های بارش ساعتی ثبت شده در ایستگاه کلک چال جهت برآورد پارامترهای مدل BLRPM، موجب تولید بارش های با شدت زیاد در فرآیند گسسته سازی بارش و برآورد بیشتر دبی های اوج توسط مدل هیدرولوژیکی می گردد. حذف ایستگاه مذکور از فرایند بهینه سازی مدل BLRPM باعث بهبود عملکرد مدل HSPF با ضریب ناش – ساتکلیف 76/0، ضریب تبیین 79/0 و خطا (RMSE) 11/7 گردید. نتایج این مطالعه بیانگر حساسیت مدل HSPF به انتخاب ایستگاه و پارامتر شدت بارش می-باشد.