به سوی حذف جهانی جذام

جذام یکی از بیماری های عفونی ناشی از عوامل باکتریایی است که در طول تاریخ بیش از هر بیماری دیگری باعث ایجاد رعب و وحشت انسان ها شده و زمینه ساز انزوای اجتماعی آنان گردیده است. این بیماری که قدمت زیادی دارد نوعی بیماری التهابی مزمن است که به وسیله مایکوباکتریوم لپرا ایجاد می شود و طیف بالینی وسیعی دارد. تاکنون موفق به تولید واکسن مسقلی برای پیشگیری آن نشده اند ولی تاثیر تشخیص و درمان زودرس در پیش آگهی آن حتی در عصر قبل از کشف آنتی بیوتیک ها نیز مورد توجه صاحبنظران، بوده است به طوری که ابن سینا می نویسد: ”کسی که به تازگی مبتلا به جذام شده و اوایل بیماری را طی می کند امید به معالجه اش بیشتر است! اما وقتی بیماری، ریشه دوانید و وضعیت ثابتی پیدا کرد اگر هم معالجه شود بسیار مشکل است“. و هم اکنون نیز اقداماتی نظیر بهبود شیوه زندگی، ارتقاء آگاهی های بهداشتی و آشنا کردن مردم با علائم بیماری و معاینه مرتب مردم در مناطق آندمیک به منظور تشخیص و درمان زودرس، رمز موفقیت اقدامات کنترلی، می باشد.
بیمارانی که از مزایای پیشگیری سطح اول و دوم، برخوردار نشده و دچار ضایعات ناشی از بی حسی اندام ها هستند در صورتی که به اقدامات درمانی، پاسخ ندهند دچار تغییر شکل اندام ها و عفونت نسج استخوان می گردند و گاهی قطع عضو، در آن ها لازم می شود و عوارض چشمی نیز ممکن است منجر به کاهش بینایی یا کوری شود و نهایتا داغ های متعدد بیماری بر چهره بیماران، میتواند باعث بدشکلی های غیرقابل تحمل و انزوای اجتماعی آنان گردد.
کشور ایران همواره در طول تاریخ، جزو مناطق هیپرآندمیک جذام بوده و به منظور اسکان و درمان مجذومین، در صفحات شمال شرقی، شمال، شمال غربی و غرب کشور، اقدام به دائر کردن مکان های مناسبی تحت عنوان ”بهکده“ نموده و در طول سالیان گذشته، هزاران نفر از این بیماران را تحت پوشش درمانی و حمایت اقتصادی و اجتماعی، قرار داده و با مراقبت بهداشتی، بیماریابی، درمان به موقع و تجویز باکیفیت ترین داروها سال به سال از میزان بروز و شیوع بیماری کاسته است به گونه ای که روند بیماری همواره رو به کاهش بوده از حدود دو دهه قبل طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت به مرحله حذف رسیده و طبق آخرین گزارش آن سازمان که در شهریورماه سال 1396 منتشر شده است بروز و شیوع این بیماری در سال 1395 به صفر رسیده و برای اولین بار در طول تاریخ، حتی یک مورد جدید هم در سطح کشور، یافت نگردیده است و لذا به شکرانه این موفقیت شگفت انگیز که مرهون برنامه های کنترلی دقیق و زحمات بی نظیر نیروهای بهداشتی درمانی کشور، می باشد سرمقاله این شماره مجله بهداشت در عرصه را به موضوع حذف جذام، اختصاص داده ایم.