دزسنجی زیستی با استفاده از سنجش ریزهسته

پیشرفت سریع و روز افزون کاربرد پرتوها در زمینه های مختلف پزشکی، صنعتی و افزایش تاسیسات و فعالیت های هسته ای، افراد شاغل در این مراکز را در معرض خطر بالاتر پرتوگیری نسبت به گذشته قرار می دهد. با توجه به خطرات زیستی و تاثیرات سوء این پرتوگیری ها بر سلامت افراد، تخمین دز واقعی رسیده به بدن برای اتخاذ تدابیر درمانی مناسب و به موقع، حائز اهمیت فراوان است. در حوادث پرتویی با ابعاد وسیع که نیاز به دسته بندی سریع مصدومین است، استفاده از روش سنجش ریزهسته و دزسنجی زیستی بر اساس تهیه منحنی دز- پاسخ بسیار ارزشمند بوده و از کارایی بالایی برخوردار است. برای تهیه و رسم منحنی دز- پاسخ با این روش، نمونه خون از 16 نفر زن و مرد سالم در دو گروه سنی مختلف گرفته شد و تحت تابش پرتو گاما با دزهای 0، 25/0، 5/0، 1، 2 و 4 گری قرار گرفتند. پس از کشت و محصول برداری و تهیه لام، تعداد ریزهسته ها در هر دز شمارش و منحنی دز- پاسخ رسم شد که از تابع خطی درجه دو تبعیت می کرد. جهت بررسی کارآیی منحنی به دست آمده، تخمین دز در دو مورد حادثه پرتوگیری شغلی و دو نمونه خون پرتودهی شده با دزهای نامشخص با هر دو روش استاندارد بررسی متافاز (شکست های کروموزومی دو سانترومری) و ریزهسته انجام شد و نتایج آن مورد مقایسه قرار گرفت. تطابق بسیار خوب نتایج حاصل از هر دو روش، نشان دهنده کارایی بالای روش سنجش ریزهسته در تخمین دز زیستی است.