معنا و ماهیت روح در قرآن از منظر تفسیر مناهج البیان

در نوزده آیه از آیات قرآن کریم، از «روح» و اوصاف آن سخن به میان آمده است. حقیقت و مصادیق روح، کیفیت ارتباط روح با انسان و فرشتگان، کارکرد ها و آثار و نیز تجرد و مادیت روح از دیرباز در میان مفسران و متکلمان اسلامی مورد کنکاش بوده است. در دیدگاه رایج، روح در قرآن دارای مصادیق گوناگون، از جمله نفس ناطقه انسانی است؛ اما بر اساس دیدگاه آیت الله محمدباقر ملکی میانجی(ره)، هیچ یک از این آیات بر نفس انسانی دلالت ندارند. این نظریه، تفسیر به روح القدس را وحدت بخش تمام آیات روح و استدلال به این آیات برای تجرد نفس را خالی از دلیل می داند. تبیین شان علمی روح القدس، کیفیت ارتباط وجودی آن با حاملان این روح، و تحلیل جایگاه آن در نبوت و ولایت، تلاشی دیگر در این معناشناسی است. گذشته از مدلول ظاهری آیات، روایات اهل بیت(ع) مستند مهم این مفسر برای تفسیر روح به روح القدس است.