مطالعه تجربی غلظت آلاینده های بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن (BTEX) در آلودگی هوای تهران

توسعه شهرنشینی همواره با آلودگی هوا همراه بوده است. از جمله این آلاینده ها، ترکیبات آلی فرار شامل بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن (BTEX) می باشند. مطالعه حاضر با هدف اندازه گیری غلظت این ترکیبات در فضای باز شهر تهران انجام شد.
در این مطالعه برای اندازه گیری غلظت BTEX در 46 ایستگاه در زمستان و بهار سال 1394 و همچنین 19 ایستگاه در خرداد ماه سال 1382 از قوانین موسسه ملی ایمنی و بهداشت شغلی (NIOSH) استفاده شد. آماده سازی نمونه و استخراج آلاینده ها به وسیله حلال دی سولفید کربن انجام شد. تجزیه نمونه ها توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری 16، SPSS انجام گرفت.
در سال 1382، آلودگی های ناشی از BTEX مشاهده شده در مناطق شرق، مرکز و جنوب شهر تهران بیشتر و متوسط غلظت این ترکیبات​​ 238، 130، 118 و ppb 69 بود. نسبت بنزن به تولوئن 0/8تا 3/2 بود که نشان دهنده کیفیت پایین بنزین است. در سال 1394، غلظت BTEX در منطقه 19 (در جنوب شهر تهران) بالاتر از مناطق شرقی و مرکزی که در مناطق ترافیک با توسعه گسترده در حمل و نقل عمومی واقع شده اند، بود.
دلیل کاهش غلظت BTEX به مقدار مجاز آن، بهبود کیفیت بنزین، تجدید خودروهای شخصی و توسعه مترو و حمل و نقل عمومی تا سال 1394 در این مناطق می باشد. در این سال غلظت متوسط این ترکیبات به ترتیب ​​ 5/3، 9/2، 1/5 و ppb 2/6 و نسبت بنزن به تولوئن 0/39 تا 0/76 بود که این نوسان نقش قابل توجه تردد خودروها در آلودگی ناشی از ترکیبات BTEX را نشان می دهد.