تعیین غلظت های کشنده (90 -10LC) سموم دلتامترین و فن والریت و تاثیر آن ها بر علائم بالینی و تغییرات رفتاری در ماهی گورخری چهارمحال و بختیاری Aphanius vladykovi (Coad، 1988)

حشره کش های مصنوعی پیروتروئید به طور گسترده به جای حشره کش های آلی کلره، فسفره و کاربامات ها برای کنترل انواع مختلف آفات استفاده می شوند و به عنوان قوی ترین حشره کش ها شناخته شده اند. به دلیل استفاده زیاد از سموم دلتامترین و فن والریت در مزارع استان چهارمحال و بختیاری در مرکز ایران، این مطالعه برای تعیین غلظت نیم کشنده (LC50)، غلظت بی اثر (NOEC)، حداکثر غلظت مجاز (MAC) و حداقل غلظت موثر (LOEC) این سموم و تاثیر آن ها بر تغییرات رفتاری و علائم بالینی در ماهی گورخری چهارمحال بختیاری (Aphanius vladykovi) انجام گرفت. برای این منظور برای هر تیمار 7 قطعه ماهی گورخری با سه تکرار درون آکواریوم های 20 لیتری در معرض غلظت های مختلف دلتامترین (5/2%) و فن والریت (20%) به مدت 96 ساعت قرار گرفتند و میزان تلفات ماهیان هر 24 ساعت جمع آوری و ثبت شد. در طول آزمایش واکنش و رفتار ماهیان در معرض مواد سمی به دقت زیر نظر قرار گرفت. مقادیر LC50 96 ساعته، NOEC، LOEC و MAC سم دلتامترین برای ماهی گورخری به ترتیب 015/0، 0001/0، 0005/0 و 0002/0 میکروگرم در لیتر محاسبه شد. همچنین مقادیر LC50 96 ساعته، NOEC، LOEC و MAC سم فن والریت برای ماهی گورخری به ترتیب 021/0، 0005/0، 001/0 و 0007/0 میکروگرم در لیتر بود. اولین تغییرات رفتاری بعد از 15 دقیقه در معرض قرارگیری با غلظت های بالای سم دلتامترین (01/0، 1/0 و 1 میکروگرم در لیتر) مشاهده شد. همچنین ماهیان بعد از 3 ساعت در معرض غلظت های 01/0، 1/0، 1 و 10 میکروگرم در لیتر فن والریت رفتار غیرعادی از خود نشان دادند. بر اساس نتایج این تحقیق سموم دلتامترین و فن والریت ازنظر درجه سمیت در دسته سموم فوق العاده سمی و کشنده برای ماهی گورخری چهارمحال و بختیاری قرار می گیرند. برای حفاظت از این گونه ارزشمند استفاده از مبارزه بیولوژیک با آفات به جای آفت کش ها توصیه می شود.