اعتبار اجتهاد در قاضی با تاکید بر نظر محقق خویی

حل مسئله «اعتبار اجتهاد در قاضی » علاوه بر ترسیم تصویری بهتر از جایگاه و شرایط قضات در فقه شیعه میتواند کمک بزرگی به دستگاه قضایی کشور به حساب آید. حجم انبوه پرونده ها و زمانبری و دیرکرد در رسیدگی به آنها و کمبود قضات مجتهد بخشی از معضلات نظام قضایی کشور است. برخورداری قضات از ملکه اجتهاد در انتظامبخشی به شیوه استنباط و صدور رای از یک سو و اعمال دقت نظر حداکثری در امور مربوط به جان، مال، عرض و ناموس مردم بسیار اثرگذار است. با این حال، فقهاء درباره اعتبار این شرط دیدگاه های مختلفی دارند. مشهور فقهاء بر اعتبار اجتهاد در تصدی منصب قضاوت تاکید دارند. در مقابل، دو قول دیگر وجود دارد. گروهی آن را به طور مطلق بیاعتبار میدانند و گروهی دیگر مانند محقق خویی بر این باورند که اجتهاد برخلاف قاضی تحکیم تنها در قاضی منصوب معتبر است.
این مقاله با بررسی ادله هر سه دسته از این فقهاء، در نهایت، قول مطابق با نظر محقق خویی را با استناد به ادله ایشان از جمله اصل عدم نفوذ حکم قاضی غیر مجتهد، اطلاقات و عمومات، اجماع و احتیاط درباره دماء و عرض و اموال مسلمین ترجیح داده است.