مقایسه شاخصه های کمی و کیفی اسانس استحصالی از اندام های متفاوت گیاه دارویی خوشاریزه کوهستانی (Echinophora cinerea Boiss.) در شهرستان دنا

در پژوهش حاضر به بررسی مولفه های کمی و کیفی روغن فرار حاصله از اندام های مختلف گیاه Echinophora cinerea Boiss. پرداخته شد. بدین منظور، پس از جمع آوری اندام رویشی گیاه مورد مطالعه از رویشگاه طبیعی آن در منطقه گردنه بیژن واقع در شهرستان دنا در استان کهگیلویه و بویراحمد، تفکیک اندام های گیاهی و سپس خشک نمودن در محیط آزمایشگاه، اسانس موجود، به روش تقطیر با آب استخراج شده و سپس اجزاء شیمیایی آن ها، با بهره گیری از دستگاه های GC-FID و GC/MS جداسازی و شناسایی شدند. نتایج نشان داد که میزان بازدهی اسانس حاصله از دو تیمار گل و ساقه مشابه یکدیگر و بیش از نمونه برگ می باشد درحالی که بیشینه تعداد اجزاء شیمیایی موجود در اسانس نمونه برگ ها ملاحظه گردید. از نظر کیفی نیز تفاوت های قابل توجهی به چشم می خورد اما در مجموع، در همه تیمارهای مورد ارزیابی، چهار ترکیب فارنسول<2،3- دی هیدرو->، کارواکرول، اولئیک اسید و ژرانیول به عنوان شاخص معرفی می گردند. شایان ذکر است که در مقایسه میان اجزاء ترپنی، سهم حضور مونوترپن های حاوی اکسیژن در تیمار ساقه و سزکویی ترپن های حاوی اکسیژن در تیمارهای برگ و گل، غالب بودند. لذا برای استفاده مطلوب از همه خواص روغن معطر موجود در گیاه دارویی خوشاریزه کوهستانی، ترکیب گل، برگ و ساقه توصیه شده و قدر مسلم نمی توان قائل به تمایز و ارجحیت در میان اسانس حاصله از سه اندام متفاوت گیاه مورد مطالعه گردید.