ارزیابی برخی از ژنوتیپ های گردو در غرب ایران براساس ویژگی های ریخت شناسی میوه و نشانگر مولکولی RAPD

گردوی ایرانی (Juglans regia L.) متعلق به خانواده گردوسانان (Juglandaceae) و یکی از مهم ترین محصولات خشکبار در ایران است. در پژوهش حاضر، برخی ژنوتیپ های جمع آوری شده گردو از مناطق مختلف غرب ایران براساس ویژگی های میوه و نشانگر مولکولی RAPD ارزیابی شدند. بررسی حاضر در قالب دو آزمایش جداگانه انجام شد که در آزمایش اول، توانمندی ژنتیکی 119 ژنوتیپ گردو براساس 29 ویژگی مربوط به دانه و مغز ارزیابی شد. نتایج اولیه ارزیابی ویژگی های مورفولوژیک میوه نشان دادند تنوع زیادی در برخی از صفات مانند شکل میوه، ضخامت پوسته سخت، قطر دانه و جدا شدن لپه از دانه در ژنوتیپ های بررسی شده وجود دارد و وزن دانه از 7 تا 8/19 گرم متغیر بود. در آزمایش دوم، تنوع ژنتیکی بین 50 ژنوتیپ گردوی انتخابی با 13 نشانگر RAPD بررسی شد. درمجموع، 84 آلل از 13 مکان RAPD تکثیر شد و اندازه آلل در محدوده 140 تا 2500 جفت باز متغیر بود. تعداد آلل های مشاهده شده برای هر مکان در دامنه 4 (OPA-18 و OPA-13) تا 11 آلل (OPA-09) با میانگین 46/6 آلل متغیر بود. شاخص اطلاعاتی شانون (I) برای مکان OPA-09، زیاد (20/3) و برای مکان OPA-18، کمترین مقدار (7/0) بود و میانگین آن بین همه مکان های RAPD، 66/1 ثبت شد. دامنه ضریب تشابه ژنتیکی جاکارد میان ژنوتیپ ها از 08/0 تا 79/0 متغیر بود. تجزیه خوشه ایبا روش UPGMA براساس داده های RAPD، خویشاوندی ژنتیکی زیادی را بین ژنوتیپ ها نشان داد و در فاصله ژنتیکی 46/، به 5 گروه اصلی تقسیم شدند. نتایج کلی نشان دادند برخی از این ژنوتیپ ها صفات مطلوبی دارند که می توانند منابع ژنتیکی باارزشی برای اصلاح گردو باشند.