تحلیل نقش تدوین کنندگان بودجه در دانشگاه های ایران با استفاده از نظریه نقش های بودجه ای ویداوسکی

در کشوری مانند ایران که دانشگاه های دولتی میزان قابل توجهی از منابع خود را از طریق تخصیص بودجه دولت به دست می آورند، بررسی فرایند تدوین بودجه در جهت یافتن راه های بهبود احتمالی مهم است. هدف از پژوهش حاضر شناسایی درک ذهنی مشارکت کنندگان در فرایند تدوین بودجه و تحلیل پیامدهای آن در نظام بودجه ای با استفاده از نظریه نقش های بودجه ای ویداوسکی است.
روش پژوهش: این پژوهش در حوزه تدوین بودجه دانشگاه ها و به روش نظریه بنیادی در قالب نظریه نقش های بودجه ای ویداوسکی انجام شده است. اطلاعات این پژوهش طی انجام 23 مصاحبه عمیق در سه دستگاه اجرایی شامل وزرات علوم، تحقیقات و فناوری، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و دانشگاه ها و موسسات پژوهشی در سال 1395 جمع آوری شده است.
نتایج پژوهش حاکی از آن است که دانشگاه ها و موسسات پژوهشی به عنوان خرج کنندگان بودجه، بودجه را «مذاکره ای» می دانند و این ادراک ذهنی به «سوگیری» در تدوین بودجه منتهی می شود. هم چنین، درک ذهنی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به عنوان نگهبانان بودجه، به ترتیب، حاکی از «خروجی محور بودن» و «اطلاعات محور بودن» بودجه است که منجر به «استاندارد شدن فعالیت دانشگاه ها و موسسات پژوهشی» می شود.
ادراکات ذهنی خرج کنندگان بودجه و نگهبانان بودجه در نظام تدوین بودجه در دانشگاه های ایران یک سو نیست و این امر منجر به بروز پیامدهای متضاد در فرایند تدوین بودجه از جانب کنش گران می شود. به این ترتیب، پیشنهاد می شود در راستای تغییر در نظام بودجه ریزی کشور یافته های پژوهش حاضر برای شناخت بیشتر فرایند بودجه ریزی بکار گرفته شود.