ارزیابی سناریوهای تغییر بهینه ی کاربری اراضی و تاثیر آن بر پارامترهای هیدرولوژیکی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دینور)

تغییرات کاربری اراضی یک حوضه در طول زمان، بر بسیاری از فرآیندهای فرسایش خاک و تولید رسوب اثر می گذارد و باعث از بین رفتن کیفیت و حاصل خیزی خاک می شود. از سوی دیگر، با افزایش تولید رسوب و تجمع آن در مخزن سدها به کاهش عمر مفید آنها می انجامد. هدف از این مطالعه، بررسی اثراتی است که اجرای سناریو تغییر کاربری اراضی در میزان رواناب و رسوب خروجی از حوضه اعمال می کند. شبیه سازی رواناب و رسوب با توجه به سناریوی تعریف شده برای حوزه ی آبخیز مورد بررسی، با استفاده از مدل SWAT براساس شاخص های آماری صورت گرفت. شاخص های ضریب تبیین و نش ساتکلیف در مرحله ی واسنجی، به ترتیب 55/0 و 60/0 و در مرحله ی اعتبارسنجی 58/0 و 62/0 به دست آمد که بیانگر کارایی مدل در این حوزه است. سناریوی ارائه شده، در جهت بهبود وضعیت پوشش حوضه بوده است؛ به این صورت که در اراضی فاقد پوشش حوضه که طی دوره ی آماری وسعت آن به مرور بیشتر شده مخلوطی از درختان همیشه سبز و خزان کننده با تراکم متوسط کشت شود. پس از بررسی نتایج حاصل از این سناریو و مقایسه ی رواناب و رسوب شبیه سازی شده، مشاهده شد که این تغییر کاربری به ویژه در نقاط اوج به کاهش رواناب و رسوب و در پی آن کاهش تخریب منجر شده ؛ بدین صورت که رسوب معلق تولید شده به میزان 52 درصد و رواناب به میزان حدود 32 درصد کاهش یافته است.