منشایابی رسوبات آبی حوضه ورتوران قزوین با روش انگشت نگاری ترکیبی

نخستین گام برنامه ریزی برای اجرای برنامه های حفاظت خاک، تشخیص منابع تولید رسوب می باشد. به دلیل وجود مشکلات زیاد روش های سنتی برای تعیین سهم منابع رسوب، روش انگشت نگاری بعنوان جایگزینی مناسب مورد توجه محققین قرار گرفته است. هدف اصلی این تحقیق استفاده از تکنیک انگشت نگاری ترکیبی برای تعیین سهم و اهمیت نسبی منابع رسوب حوزه ورتوان قزوین در تولید رسوب حوزه می باشد. بدین منظور پس از تهیه نقشه دقیق واحدهای سنگ شناسی حوزه، تعداد 66 نمونه از منابع رسوب و 9 نمونه از رسوبات خروجی حوزه برداشت و بر روی آنها دانه بندی و تجزیه عنصری و کانی شناسی انجام گردید. سپس واحدهای نه گانه سنگ شناسی با استفاده از روش تحلیل خوشه ایبه منابع سه گانه آتشفشانی، رسوبی تبخیری (آهکی) و رسوبی تخریبی دسته بندی گردید. با بکارگیری آزمون مقایسه میانگین ها و تحلیل تابع تشخیص، سه ردیاب کادمیوم، سرب و کلسیت بعنوان ترکیب بهینه ردیاب ها تعیین شدند. خروجی مدل های چندمتغیره ترکیبی نشان داد که در زیرحوزه کامان سهم واحدهای رسوبی تخریبی (مادستون قرمز، ماسه سنگ قرمز، شیل ذغالی)، تبخیری (آهک شیلی، آهک اوربیتولین دار، آهک با بین لایه های توف روشن) و آتشفشانی (توف تیره، آندزیت) به ترتیب برابر 4/63، 8/25 و 8/10 درصد، و در زیرحوزه موشقین به ترتیب برابر 2/36، 9/45 و 9/17 درصد می باشد و در خروجی کل حوزه، سهم این واحدها به ترتیب برابر 6/47، 4/37 و 1/15 درصد می باشد. اما اهمیت نسبی منابع رسوب که شاخصی است که عامل مساحت منابع مختلف در آن حذف شده است، در حوضه ورتوان و زیرحوضه های آن بصورت رسوبی تخریبی > رسوبی تبخیری > آتشفشانی است.