ارایه معادله عمومی پسروی آب در آبیاری نواری

تعیین منحنی پسروی جهت ارزیابی آبیاری نواری دارای اهمیت بسیاری می باشد. با توجه به متغیر بودن نوع خاک و همچنین شرایط اولیه و مرزی در آبیاری نواری، سرعت پسروی آب در نوار های مختلف بسیار متفاوت می باشد. در سال های اخیر روش مقیاس سازی به عنوان ابزاری جهت کاهش داده های اندازه گیری و تدوین و فرموله کردن معادلات مربوط در مسایل آب و خاک مورد استفاده قرار گرفته است. هدف از این پژوهش، ارایه معادله ای یکتا و مستقل از شرایط اولیه و خاک، جهت پسروی آب در نوار با استفاده از مقیاس سازی است. برای این منظور، آبیاری نواری با استفاده از مدل موج سینماتیک و کاربرد معادله نفوذ فیلیپ دو جمله ای برای مولفه ی نفوذ، حل گردید. عوامل مقیاس به گونه ای تعریف شدند که معادله موج سینماتیک مستقل از شرایط اولیه و خاک گردد. نتایج نشان داد که عوامل مقیاس مورد استفاده در این تحقیق از توزیع لوگ- نرمال پیروی می کنند. از آنجا که منحنی های پسروی مقیاس شده به معادله ی مشخصی میل می کردند در نتیجه، معادله ی درجه 2 جهت پسرفت آب در نوار ارایه گردید. معادله ی به دست آمده با استفاده از مقیاس سازی، برای 25 نوار شامل نوارهای کشت نشده و نوارهای کشت شده و شیب های 001/0 تا 005/0، زبری 017/0 تا 211/0، طول 4/91 تا 100 متر و دبی 08/0 تا 16/0 مترمکعب بر دقیقه بر متر مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت ارزیابی، از چهار شاخص آماری ضریب تبیین (R2)، توزیع نسبت به خط 45 درجه (λ)، درصد متوسط خطای پیش بینی مدل (Er) و درصد متوسط خطای نسبی مدل (Ea) استفاده گردید. نتایج نشان داد که معادله ارایه گردیده با استفاده از مقیاس سازی با 94/0R2=، 046/1=λ، 6/4=Er و 52/7=Ea به شکل مناسبی کار پیش بینی منحنی پسروی را انجام می دهد. نتایج نشان داد که میانگین درصد مطلق خطا برای زمان پسروی در نوارهای کشت نشده برابر با 78/6 و برای نوارهای کشت شده برابر 08/8 بوده و دقت معادله ارایه گردیده برای هر دو شرایط کشت شده و کشت نشده مناسب می باشد. به طور کلی، نتایج نشان داد که معادله ی به دست آمده از روش مقیاس سازی، با توجه به شکل ساده و عدم وابستگی به نوع خاک، با دقت قابل قبولی پسروی آب در نوار را پیش بینی می کند.