تاثیر کاربرد گوگرد، باکتری های تیوباسیلوس و فسفر بر عملکرد کلزا و برخی ویژگی های شیمیایی خاک

یکی از مشکلات عمده ی خاک های آهکی، پایین بودن کارآیی کودهای فسفری در اثر رسوب سریع آنهاست. کاهش pH خاک می تواند به حلالیت فسفر کمک کند. به منظور بررسی اثر گوگرد و باکتری های تیوباسیلوس و کود فسفری بر عملکرد کلزا و غلظت برخی عناصر در خاک و گیاه، آزمایشی طی سال زراعی 92-1391 در یک خاک آهکی و فقیر از نظر فسفر، به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار روی کلزا (Brasica napus L.) (رقم هایولا-401) اجرا شد. فاکتور اول شامل گوگرد به همراه باکتری تیوباسیلوس (به نسبت 2 درصد وزنی گوگرد) در چهار سطح (صفر، 500، 1000 و 2000) (کیلوگرم در هکتار) به صورت گوگرد عنصری دانه بندی شده (پاستیلی) و فاکتور دوم شامل سه سطح فسفر (صفر، 72 و 110) (کیلوگرم در هکتار) از منبع سوپرفسفات تریپل بودند. برهمکنشی مثبت و معنی دار بین سطوح گوگرد و فسفر مصرف شده در تاثیر بر عملکرد دانه و شاخسار و اجزای عملکرد وجود داشت (5 درصد آزمون دانکن). بالاترین عملکرد دانه و شاخسار با مصرف 2000 کیلوگرم گوگرد (تلقیح شده با باکتری) به همراه 110 کیلوگرم فسفر به ترتیب معادل 3142 و 12507 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که نسبت به شاهد به ترتیب 9/1 و 5/1 برابر افزایش عملکرد نشان داد. با افزایش مصرف فسفر در سطوح مختلف گوگرد تلقیح شده با باکتری، غلظت فسفر، روی و آهن اندام هوایی کاهش ولی جذب این عناصر افزایش یافت که در بعضی سطوح گوگرد، معنی دار بود. در کلیه ی سطوح گوگرد، مصرف فسفر، سبب افزایش روی و آهن قابل جذب خاک شد. مصرف سطوح مختلف گوگرد و فسفر، برهمکنشی معنی دار برکاهش معنی دار pH خاک پس از برداشت داشت. پایین ترین pH خاک در تیمار2000 کیلوگرم در هکتار گوگرد تلقیح شده با باکتری به همراه 110 کیلوگرم در هکتار فسفر مشاهده شد که نسبت به شاهد، 5 درصد، کاهش معنی دار داشت. با توجه به اثر مثبت و معنی دار گوگرد تلقیح شده با باکتری تیوباسیلوس بر افزایش عملکرد دانه از یک سو و کاهش pH خاک از سوی دیگر، مصرف آنها در خاک های آهکی قابل توصیه می باشد. اگرچه، تعیین مناسب ترین دوره ی مصرف گوگرد در این خاک ها باید مورد مطالعه قرار گیرد.