تاثیر غلظت های مختلف منیزیم آب آبیاری بر شاخص های رویشی، برخی خصوصیات شیمیایی خاک و عناصر غذایی برگ دانهال های پسته بادامی زرند و قزوینی

کیفیت آب آبیاری متاثر از شوری و غلظت بالای املاح محلول، از مسائل و مشکلات مهم مناطق پسته کاری در سال های اخیر است. در این زمینه، افزایش تدریجی غلظت منیزیم در خاک مناطق پسته کاری در پی آبیاری با آب های زیرزمینی با کیفیت نامناسب و شور، به یکی از چالش های جدی پیش رو تبدیل شده است. از آنجایی که پژوهش های بسیار اندکی در مورد تاثیر غلظت های بالای منیزیم بر خاک و صفات رویشی گیاه پسته انجام شده است، بنابراین این پژوهش با هدف بررسی خصوصیات خاک و نیز شاخص های رشدی دو رقم پسته بادامی زرند و قزوینی، تحت تاثیر غلظت های مختلف منیزیم در آب آبیاری و نیز انتخاب رقم برتر و مقاوم تر در برابر غلظت بالای منیزیم، انجام شد.
آزمایش به صورت کرت های خردشده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با دو فاکتور هر یک در سه تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل پایه پسته در دو سطح بادامی زرند و قزوینی و فاکتور دوم شامل پنج سطح غلظت منیزیم در آب آبیاری (صفر، 5/0، 1، 2 و3 میلی مولار از منبع سولفات منیزیم) بود. قبل از اعمال تیمار ها (پایان هفته هشتم) و همچنین بعد از گذشت 6 ماه از شروع اعمال تیمار ها، شاخص های رویشی گیاه اندازه گیری شد و تغییرات آن ها در مدت اعمال تیمارها بررسی گردید، وزن خشک اندام های هوایی (برگ و ساقه) و ریشه، غلظت برخی از عناصر غذایی برگ گیاه و همچنین خصوصیات شیمیایی خاک گلدان ها مانند هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک، pH، غلظت سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، فسفر محلول و نسبت کلسیم به منیزیم، در پایان آزمایش اندازه گیری شد.
نتایج نشان داد که به طور کلی، با افزایش غلظت منیزیم آب آبیاری، میزان هدایت الکتریکی و غلظت یون های کلسیم، منیزیم و سدیم محلول خاک گلدان ها افزایش یافت. همچنین کاربرد غلظت های 5/0 و 1 میلی مولار سولفات منیزیم، باعث افزایش رشد گیاه پسته (رشد رویشی اندام های هوایی و وزن خشک اندام های هوایی به اضافه ریشه) گردید. در مقابل با افزایش غلظت منیزیم آب آبیاری (سطح 2 به 3 میلی مولار منیزیم)، رشد رویشی نهال ها و وزن خشک اندام های هوایی به اضافه ریشه نسبت به شاهد کاهش یافت. از طرفی، با افزایش غلظت منیزیم آب آبیاری، غلظت منیزیم برگ نیز به طور معنی داری افزایش یافت. بیشترین و کمترین مقادیر منیزیم برگ گیاه پسته، در سطح غلظت های 3 و صفر میلی مولار سولفات منیزیم مشاهده شد. همچنین نسبت کلسیم به منیزیم محلول خاک گلدان ها، تنها در سطح صفر میلی مولار منیزیم آب آبیاری نسبت به سایر تیمارهای دیگراختلاف معنی داری، نشان داد و بقیه تیمارها در یک گروه آماری قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس خصوصیات شیمیایی خاک نیز نشان داد که تغییرات pH خاک و غلظت پتاسیم و فسفر قابل جذب خاک گلدان ها هیچ اختلاف معنی داری در بین پایه ها، سطوح مختلف منیزیم آب آبیاری و اثرات متقابل آنها ندارد.
یافته های این پژوهش نشان داد که برای هر دو پایه پسته بادامی زرند و قزوینی، تحت تاثیر غلظت های مختلف منیزیم آب آبیاری، بهترین وضعیت رشد نهال ها، در غلظت های 5/0و 1 میلی مولار سولفات منیزیم رخ داد. با افزایش غلظت منیزیم آب آبیاری از 2 به 3 میلی مولار، هر دو پایه روند کاهشی در رشد را نشان دادند. در مجموع، یافته های این پژوهش روشن ساخت که افزایش غلظت منیزیم آب آبیاری به بیش از 2 میلی مولار (حد آستانه تحمل)، می تواند باعث کاهش رشد گیاه پسته، ایجاد پیچیدگی در برگ ها و سوختگی حاشیه ها و نوک برگ ها شود که می تواند مد نظر پژوهشگران و کشاورزان قرار گیرد.