پهنه بندی کیفی تولید زعفران با استفاده از روش زمین آمار (مطالعه موردی: استان های خراسان رضوی و جنوبی)

زعفران علاوه بر مزیت اقتصادی تر نسبت به سایر محصولات، نقش قابل توجه ای در اشتغال و همچنین مدیریت منابع آب مناطق خشک و نیمه خشک دارد. از طرفی علاوه بر کمیت، نگاه ویژه به کیفیت، می تواند منجر به ارزآوری بیشتر آن گردد. به منظور پهنه بندی کیفی تولید زعفران در سطح استان های خراسان رضوی و جنوبی با استفاده از روش زمین آمار، بررسی اجزای اصلی کیفیت زعفران شامل کروسین، پیکروکروسین و سافرانال با استفاده از روش طیف نورسنجی فرابنفش–مرئی و استاندارد ISO/TS 36322 با نمونه-گیری در سطح 14 مرکز عمده تولید زعفران شامل صفی آباد، شهن آباد، چخماق و آبرود تربت حیدریه، قاینات، کاشمر، بردسکن، تربت جام، فیض آباد، سبزوار، سرایان، نیشابور و بیرجند در پاییز سال 1394 انجام گرفت. نتایج نشان داد که روش های زمین آمار با دقت خوبی میزان کروسین، پیکروکروسین و سافرانال را تخمین زده، ضمن آنکه، در روش کوکریجینگ، پیکروکروسین بهترین متغیر کمکی در تعیین مقدار کروسین و سافرانال و کروسین نیز بهترین متغیر کمکی در تخمین میزان پیکروکروسین به دست آمد. در تخمین میزان کروسین، پیکروکروسین و سافرانال به ترتیب مدل های گوسین، خطی و نمایی بهترین مدل های برازشی بودند. نتایج نشان داد که اکثر مناطق استان های خراسان رضوی و جنوبی، دارای کروسینی با کیفیت تقریبا یکسان و پایین،کیفیت پیکروکروسین متفاوت و پایین و کیفیت سافرانال متفاوت و متوسطی می باشند، از نظر پیکروکروسین، نواحی جنوب و جنوب شرقی و از نظر سافرانال نیز نواحی شمال-شرقی و جنوب شرقی منطقه (استان های خراسان رضوی وجنوبی) دارای کیفیت بهتری می باشند. نتیجه کلی این تحقیق حاکی از مناسب بودن روش های زمین آماری در درون یابی، پهنه بندی و تعیین مناطق مستعد کشت زعفران به لحاظ کیفی می باشد.