زیست شناسی سرخرطومی Lixus fasciculatus به عنوان مهارکننده درمنه وحشی، Artemisia vulgaris در منطقه ارومیه

زیست شناسی سرخرطومی ساقه خوار درمنه وحشی Lixus fasciculaus Boheman (Col.، Curculionidae) روی Artemisia vulgaris L. (Asteraceae) در اطراف ارومیه مورد مطالعه قرارگرفت. نتایج نشان داد که این سرخرطومی یک نسل در سال دارد و به شکل لارو کامل داخل ساقه های خشکیده گیاه میزبان زمستان گذرانی می کند. خروج حشرات کامل از اواسط اردیبهشت ماه آغاز می شود و پس از خروج، از برگ‏های تازه گیاه میزبان تغذیه و در طول زندگی خود به‏طور متناوب جفت گیری می کنند. سرخرطومی های ماده، با حفر سوراخی در ساقه درمنه تخم های خود را به‏صورت انفرادی درون ساقه ها قرارداده و روی آن ها را با بقایای گیاهی حاصل از جویدن ساقه ها می پوشانند. میانگین باروری حشرات ماده سرخرطومی 6/4±4/23 تخم (دامنه 17 تا 32 تخم) برآورد شد. در شرایط طبیعی دوره رشد و نمو جنینی 8/1±3/8 روز (دامنه 6 تا 11 روز) طول کشید. لارو جوان پس از خارج شدن از تخم، با سوراخ کردن و نفوذ به درون ساقه از بافت های داخلی آن تغذیه می کند. لارو کاملا رشد یافته یک حفره شفیرگی در درون ساقه ایجاد و نهایتا در آن جا به شفیره تبدیل می‏شود. کامل شدن دوره لاروی بیش از 10 ماه طول می کشد. لاروهای کامل تا دهه اول اردیبهشت ماه سال بعد در داخل ساقه باقی مانده و از اواخر فروردین شفیره شدن آن ها آغاز می شود. بسته به شرایط آب و هوایی کامل شدن دوره شفیرگی 5/4±2/13 روز (دامنه 11 تا 19 روز) طول می کشد. حشرات کامل نسل جدید از اوایل اردیبهشت ماه ظاهر می شوند. در منطقه ارومیه لاروهای سرخرطومی L. fasciculatus توسط زنبورهای پارازیتوئیدRhaconotus aciculatus Ruthe، 1854 وSchizoprymnus telengai Tobias، 1976 (Hym.: Braconidae) و Eurytoma ussuriensis Zerova (1995) (Hym.: Eurytomidae) انگلی می شوند. ارتباط سرخرطومی L. fasciculatus با پارازیتوئیدهای ذکر شده و انتشار زنبورهای S. telengai و E. ussuriensisدر ایران نیز برای اولین بار گزارش می شود.