تحلیل جامعه شناختی بی نظمی (فیزیکی- اجتماعی) در فضای شهری

بی نظمی یکی از آسیب های جدی جامعه ایرانی بخصوص در فضای شهری است که تحت تاثیر عوامل مختلف قرار دارد؛ در این میان، پیوند اجتماعی در بروز رفتار اجتماعی نقشی کلیدی دارد. ضعف پیوند اجتماعی یا فرسایش سرمایه اجتماعی موجب بی نظمی در دو بعد فیزیکی و اجتماعی می شود. بر این اساس، این تحقیق با تاکید بر عامل فرسایش سرمایه اجتماعی بر اساس نظریه پاتنام و فوکویاما، به بررسی عوامل موثر بر بی نظمی در فضای شهری می پردازد. روش تحقیق این پژوهش پیمایش بوده و اطلاعات از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است. بدین منظور 400 نفر از ساکنان شهر تهران با روش نمونه گیری خوشه ایچندمرحله ای انتخاب شدند؛ در نهایت سه منطقه اقتصادی اجتماعی بالا (منطقه 4)، متوسط (منطقه 11) و پایین (منطقه 16) انتخاب شده است. نتایج حاکی از آن است که میزان کل بی نظمی در میان شهروندان تهرانی در حد متوسط است. در تحلیل دومتغیره، همه متغیرهای مستقل با بی نظمی در دو بعد آن رابطه معنا دار و مثبتی داشته اند. همچنین مولفه های ذهنی فرسایش سرمایه اجتماعی (بی اعتمادی اجتماعی، هنجارهای ذهنی مشارکت، احساس آنومی) توانستند 24 درصد و مولفه های عینی فرسایش سرمایه اجتماعی (ضعف روابط رسمی و غیر رسمی و ضعف کنترل اجتماعی) 19 درصد از تغییرات بی نظمی در دو بعد آن (فیزیکی- اجتماعی) را تبیین کنند. در کل فرسایش سرمایه اجتماعی (عینی و ذهنی) توانسته است 42 درصد از تغییرات بی نظمی را تبیین کند. تاثیر هر دو بعد بر بی نظمی مثبت بوده است.