کپرنشینی یا کپرزدایی؟ مطالعه مردم شناختی کپرنشینان شهرستان عنبرآباد (جیرفت)

در حال حاضر یکی از الگوهای مسکن روستایی در شهرستان عنبرآباد، کپرنشینی است. این نوع مسکن حاصل سال ها و شاید قرن ها اندوخته فرهنگی است که با بهره برداری از منابع محلی و فناوری کاملا بومی ساخته و استفاده می شود. از ویژگی های این نوع مسکن، انطباق آن با اقلیم و نوع اقتصاد مسلط منطقه است. امروزه با تغییر و تحولات صورت گرفته در مسکن روستایی و ایجاد امکانات جدید، شناسایی و درک درست از مسکن روستایی منطبق با محیط و نیازهای فرهنگی متنوع ساکنان آن برای برنامه ریزی های توسعه ای، چه کوتاه مدت و چه بلندمدت از اهمیت خاصی برخوردار است. بدین منظور در مطالعه حاضر به الگوهای مسکن روستایی شهرستان عنبرآباد، به عنوان نمونه ای بومی از این نوع مسکن، که در بسیاری از روستاهای سرتاسر منطقه جنوب شرق ایران همچنان پایدار و رایج است، پرداخته شده است. روش تحقیق از نوع مردم نگاری است که با بهره گیری از فنون، مشاهده، مشارکت و مصاحبه انجام شده است. نتایج نشان می دهد این نوع مسکن به عنوان سکونتگاهی که با شرایط ویژه اقلیمی، نظام اقتصادی (کشاورزی و دام پروری) و با امکانات موجود در منطقه سازگار است، توانسته با اندک تغییراتی، استمرار خود را حفظ کند. حذف یا ایجاد تغییرات بنیادی در این نوع سکونتگاه به تغییر ساختار اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این جامعه نیازمند است. ایجاد هرگونه تغییری در کوتاه مدت، بدون انجام مطالعات تکمیلی توصیه نمی شود و نتیجه آن می تواند به فروپاشی و در نهایت مهاجرت ساکنان به شهرها منجر شود.