رابطه نمایشنامه های خواندنی با نمایشنامه های ایرانی سال های 1332-1357 از منظر مولفه های درام دایجتیک مارتین پوخنر در نمایشنامه چشم دربرابر چشم نوشته غلامحسین ساعدی

مارتین پوخنر، منتقد و متفکر معاصر، از چهره های تاثیرگذار در حوزه مطالعات درام مدرن است. تمرکز او بیشتر بر مفاهیم دایجسیس در درام و نمایشنامه های خواندنی بوده است. دستیابی به مختصات و مولفه های درام های دایجتیک از مهمترین دستاوردهای پوخنر در حوزه درام به شمار می رود که می تواند در هر نظام درام نویسی اعمال شود. در پژوهش پیش رو با استفاده از این مولفه ها به بررسی رابطه درام ایرانی بین سال های 1332-1357 با نمایشنامه های خواندنی مدرن غربی پرداخته ایم. بدین منظور ابتدا مفاهیم میمسیس و دایجسیس تشریح شده، سپس رابطه مدرنیسم با تئاتر بیان می شود. از درون این رابطه متناقض به نمایشنامه های خواندنی رسیدیم که محصول تئاتر و درام مدرن است. سپس رابطه درام ایران در سال های 1332 تا 1357 با نمایشنامه های خواندنی مدرن غربی بررسی شده است. این دوره از تاریخ درام ایران به دلایل مختلفی از جمله شکل گیری تئاتر ملی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین شرایط سیاسی اجتماعی جامعه بعد از کودتای 28 مرداد بر کلیت ادبیات ایران و به ویژه تئاتر و درام تاثیراتی گذاشته که بی ربط به شکل گیری نمایشنامه های خواندنی نیست. در پی بررسی این فرضیه، نمایشنامه چشم در برابر چشم (1350) نوشته غلامحسین ساعدی طبق مولفه های پوخنری تحلیل شده تا نشان دهد ساختار درام ایرانی در این دوره بستر مناسبی برای تبلور نمایشنامه های خواندنی است.