یک متن و دوبیان؛ بررسی نسبت طریقت جوانمردی با سبک نقاشی بهزاد و شعر سعدی

یکی از مهم ترین مسائل در حوزه نگارگری ایرانی چگونگی انتخاب متن برای تصویرگری است. عموما تصور بر این است که نقاشان اختیار زیادی در انتخاب متن نداشته اند، اما نوشتار پیش رو نشان می دهد که این کار تابع منطق خاصی بوده که با جهان بینی نقاش یا گروه نقاشان، به نوعی، ارتباط داشته است.
تحلیل تطبیقی حاضر، با بهره گیری از رویکرد جامعه شناسی ساختارگرا، مشخصا چند اثر مهم در سبک نقاشی کمال الدین بهزاد را با چند شعر سعدی مقایسه می کند، و نتیجه می گیرد که اشتراکات ساختاری در جهان بینی منعکس در آثار این دو چهره در متن اجتماعی واحدی به نام «فتوتیه» یا آیین جوانمردی است. می توان گفت که جهان بینی گروه هایی از اهل فتوت، در عرصه نقاشی، به صورت سبک بهزاد منعکس شده است و در عرصه شعر، در قالب آثار سعدی. از همین روست که نقاشان سبک بهزاد به اشعار سعدی علاقه بسیار نشان داده اند؛ حتی شاید آن ها خود به آیین جوانمردی وابسته یا، دست کم، از آن بسیار متاثر بوده اند. برخی از نقاشی های آنان را می توان در حکم فتوت نامه های تصویری دانست.