طبقه بندی وجه امری در زبان فارسی: رویکرد زبان شناسی شناختی

مقاله حاضر در چارچوب نظریه شناختی زیر نظریه سر نمون و فضاهای ذهنی به بررسی وجه امری در زبان فارسی می پردازد. فرضیه پژوهش حاضر با تاکید بر تمایزهای موجود بین مولفه های صورت و معنا وجه امری و توزیع آن در ساخت های زبانی متنوع بنا نهاده شد. هدف از این مقاله توصیف وجه امری در سطح جمله و فراتر از جمله است. بر اساس رویکرد زبان شناسی شناختی، زبان بخشی از نظام شناختی است و ساختار نحوی زبان را نمی توان مستقل از ملاحظات معنایی و کاربردشناسی بررسی کرد. ازاین رو، دیگر صورت ها و سطوح زبانی تاثیرگذار نیز مطمح نظر بوده است. پیکره زبانی وجه امری پژوهش حاضر بافت بنیاد است و از ادبیات داستانی معاصر استخراج شده است. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از روش توصیفی و کیفی است. تحلیل داده ها بیانگر این است که کاربرد وجه امری در صورت های زبانی متنوع در سطوح متفاوت زبانی بازنمایی می شود. بررسی داده ها نشان داد که اگر توصیف و تبیین وجه امری صرفا بر اساس زیرنظریه سر نمون انجام شود، نتیجه گیری چالش بر انگیز خواهد شد و طیف وسیعی از داده ها از منظر صورت و معنا کنار گذاشته شد. بنابراین، با رویکرد شناختی و در نظر گرفتن همه سطوح زبانی می توان توصیف دقیق تری از وجه امری ارائه داد.