شناسایی منطقه همگرایی دریای عرب و نقش رودباد تراز پایین سیستان در شکل گیری آن

در این پژوهش این فرضیه مورد آزمون قرار گرفت که باد سیستان (باد 120 روزه سیستان)، خصوصیت رودبادهای تراز پایین را داشته و پس از در نوردیدن شرق و جنوب شرق ایران، وارد بخش شمالی دریای عرب شده و در تقابل با بادهای تجاری جنوبی، منطقه ای از همگرایی را به وجود می آورند. در این راستا با اجرای آزمون تحلیل عاملی و خوشه بندی بر روی داده های شبکه ای ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 850 هکتوپاسکال، طی دوره 2012-1993 (از اول خرداد تا آخر شهریور)، 5 خوشه شناسایی شد و از این میان در دو الگوی سینوپتیکی وزش این بادها تشخیص داده شد. در ادامه به محاسبه تابع دینامیکی واگرایی افقی در ترازهای 700- 1000 ه.پ و همچنین محاسبه واگرایی افقی نیمرخ قائم جو پرداخته شد. در پایان نیز مشخص گردید که این جریان وزش باد، از خصوصیات رودبادهای تراز پایین برخوردار بوده و هسته اصلی آن غالبا در تراز 850 ه.پ مستقر است و ادامه سرعت آن به ترازهای پایین تر و سطح زمین نیز کشیده می شود که به نام باد سیستان معروف گردیده است. این رودباد پس از گذر از مناطق شرقی ایران، وارد بخش شمالی اقیانوس هند شده و در برخورد با بادهای تجاری جنوبی، منطقه ای از همگرایی را در این منطقه به وجود می آورند و غالبا از سطح زمین تا تراز 750 ه.پ گسترش ارتفاعی دارد. همچنین شدت/ ضعف رودباد تراز پایین سیستان، سبب جابه جایی منطقه همگرایی دریای عرب می شود. به طوری که در زمان شدت رودباد تراز پایین سیستان، منطقه همگرایی نیز در عرض های جغرافیایی جنوبی تر و در زمان ضعف آن، در عرض های شمالی تر مستقر می شود.