تاثیر جهت دامنه و خاک بر خصوصیات کمی و کیفی گونه ممرز (Carpinus Betulus L.) در جنگلهای ارسباران

ممرز یکی از گونه های غالب جنگل های ارسباران بوده و بیشترین درصد آمیختگی توده های جنگلی در این منطقه رویشی مربوط به این گونه است. هدف از این مطالعه شناخت ویژگی های کمی و کیفی ممرز در جهات جغرافیایی مختلف و شناخت ویژگی های خاک رویشگاه آن است. در این بررسی در دامنه های شمالی 15 قطعه نمونه و درسایر جهات 10 قطعه نمونه دایره ای شکل 3 آری به صورت تصادفی برداشت شد. در هر قطعه نمونه کلیه درختان با قطر برابر سینه بیش از 6 سانتی متر مورد اندازه گیری قرار گرفته و در خصوص پایه های ممرز دو قطر عمود بر هم تاج نیز اندازه گیری شد. جهت بررسی تجدید حیات، قطعات نمونه 5/0آری به مرکزیت قطعه نمونه اصلی پیاده شده و زادآوری در سه طبقه شمارش شد. برای بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در محل برداشت قطعات نمونه در جهت شمال 3 نمونه و در سایر جهات 2 نمونه خاک از عمق 30-0 سانتی متر برداشت شدند. نتایج نشان داد خالص ترین رویشگاه های ممرز در دامنه های شمالی با 9/91 درصد حضور ممرز و آمیخته ترین آن در دامنه های جنوبی دیده می شوند. بیشترین میانگین قطر برابر سینه( سانتی متر) در دامنه های شمالی (50/12) و شرقی (20/12) و کمترین آن در دامنه های جنوبی (26/9) اندازه گیری شد. قطر تاج(متر) گونه ممرز در دامنه های شمالی (49/2) و جنوبی (42/2) بیشتر از سایر جهات بوده و کمترین مقدار آن در دامنه غربی (27/2) مشاهده شد. نتیجه آنالیز PCA نمونه خاک های برداشت شده برای تعیین مهمترین منابع تغییرات خاک نشان داد لای، شن و پتاسیم مهم ترین منابع تغییرات عوامل محیطی در رویشگاه ممرز هستند.