بررسی میزان رعایت کدهای اخلاقی پژوهش های انسانی و حیوانی در بازنگری پایان نامه های تخصصی دانشکده ی دندان پزشکی اصفهان در یک دوره ی 15 ساله (1380-1394)

امروزه در پژوهش های انسانی و حیوانی، پرداختن به رعایت اصول اخلاقی بیشتر شده است، اما در مطالعات دندان پزشکی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی میزان رعایت کدهای اخلاقی در پایان نامه های تخصصی دانشکده ی دندان پزشکی اصفهان در یک دوره ی زمانی 15 ساله (1380-1394) انجام شد.
این مطالعه، از نوع توصیفی- تحلیلی بود که بر روی 300 پایان نامه انجام گرفت. ابتدا چک لیستی از کدهای اخلاقی کار با آزمودنی های انسانی و حیوانی تهیه گردید و در مرحله ی بعد، اطلاعات پایان نامه ها با استفاده از این چک لیست جمع آوری شد و با آزمون های آنالیز واریانس دو طرفه و روش حداقل اختلاف معنی دار (LSD) ارزیابی گردید (α = 0/05).
از مجموع 70 پایان نامه در تحقیقات انسانی، در 38 مورد (54/2 درصد) رضایت کتبی و در 10 مورد (14/2 درصد) رضایت شفاهی کسب شده بود. در 46 مورد (65/7 درصد) آزمودنی ها داوطلبانه وارد مطالعه شده بودند و در 18 مورد (25/7 درصد) درباره ی اختیار خروج از مطالعه در هر زمان آگاهی داشتند. در 20 مورد (52/6 درصد) به جبران خسارت اشاره شده بود. از مجموع 51 پایان نامه در تحقیقات حیوانی (46/5 درصد) کدهای اخلاقی رعایت گردیده بود و در 36 مورد (70/5 درصد) از سازمان های کمک کننده نام برده شده بود.
هرچند روند کلی رعایت کدهای اخلاقی در مطالعات دستیاران تخصصی، رو به بهبود است ولی به نظر می رسد رعایت اصول اخلاقی در پژوهش های انسانی و حیوانی تا رسیدن به حد مطلوب راهی طولانی در پیش دارد.