سنگ شناسی و زمین شیمی توده های نفوذی منطقه خان چای- علی آباد (زیرپهنه طارم، خاور زنجان)

منطقه خان‏ چای- علی‏ آباد بخشی از کمربند ماگمایی طارم بوده و دربرگیرنده شماری توده های نفوذی کم ژرفاست که درون سنگ‏ های آتشفشانی- رسوبی ائوسن نفوذ کرده اند و همراهی نزدیکی با کانه‏ زایی مس دارند. واحدهای آتشفشانی- رسوبی ائوسن دربرگیرنده تناوبی از گدازه‏ های بازالتی، آندزیت بازالتی و آندزیت، انواع توف‏ ، ماسه‏ سنگ توفی، ماسه‏ سنگ، سیلت‏ سنگ و گاه شیل هستند. بررسی های سنگ‏ شناسی نشان‏ دهنده ترکیب پیروکسن کوارتزمونزونیت و الیوین گابرویی برای این توده‏ های نفوذی است. توده پیروکسن کوارتزمونزونیت خان‏ چای بافت‏ های پورفیری تا پورفیروییدی، هتروگرانولار تا سری‏ ایتی، افیتیک و ساب‏ افیتیک، با کانی‏ های پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن، هورنبلند، کوارتز، آلکالی‏ فلدسپار و بیوتیت دارد. توده پیروکسن کوارتزمونزونیت علی‏ آباد بافت پورفیری تا پورفیروییدی با درشت‏ بلور‏ های پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن و هورنبلند در زمینه کوارتز- فلدسپاری دارد. توده الیوین‏ گابروی خان‏ چای بافت‏ های گرانولار دانه‏ درشت، افیتیک و ساب‏ افیتیک دارد و دربردارنده کانی‏ های پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن و الیوین است. بررسی های زمین‏ شیمیایی نشان‏ دهنده اینست که در توده‏ های پیروکسن کوارتزمونزونیتی خان‏ چای- علی‏ آباد، SiO2 برابر 34/61- 58/59 درصد وزنی است. این سنگ‏ ها سرشت کالک‏ آلکالن پتاسیم بالا دارند و در گروه گرانیت‏ های نوع I متاآلومین هستند. در نمودارهای بهنجارشده عنصرهای کمیاب، الگوی این توده‏ ها همانند است و این نکته نشان دهنده وابستگی ژنتیکی آنهاست. این نمودارها الگوی غنی از LILE، همراه با بی‏ هنجاری منفی از عنصرهای HFSE نشان می‏ دهند. الگوی عنصرهای خاکی کمیاب بهنجارشده در برابر ترکیب کندریت نشان دهنده الگوی کمابیش پرشیب و غنی از LREE با نسبت بالای LREE/HREE و نسبت Lan/Ybn برابر 72/3- 08/3 است. مجموعه اطلاعات به دست آمده از بررسی های صحرایی، سنگ‏ شناختی، زمین‏ شیمی و نمودارهای شناسایی پهنه‏ های زمین‏ ساختی نشان می دهند توده‏ های نفوذی منطقه خان‏ چای- علی‏ آباد در ارتباط با گوشته ای سنگ کره ای و غنی‏ شده مرتبط با پهنه فرورانش بوده و در پهنه زمین ساختی پسابرخوردی پدید آمده‏ اند.