سنگ شناسی، زمین شیمی و خاستگاه زمین ساختی سنگ های آلکالن در منطقه جلال آباد زرند (استان کرمان): نشانه هایی از کافت زایی پالئوتتیس در ایران مرکزی

منطقه جلال‏ آباد در شمال‏ باختری شهر زرند در استان کرمان جای دارد. این منطقه بخشی از جنوب خاوری بلوک پشت‏ بادام است و با دارا‏ بودن کانسار مهم آهن، از بخش‏ های مهم در کمربند سنگ آهن ایران مرکزی به شمار می‏ رود. در سراسر این منطقه، توده‏ های آذرین درونی فراوان مافیک، با ترکیب دیوریت-گابرو و هم ارز های بیرونی آنها، شامل دایک‏ های بازالتی، درون سنگ های آتشفشانی-رسوبی سری‏ های ریزو تزریق شده اند و رویداد دگرگونی همبری در این سنگ ها را در پی داشته اند. برپایه بررسی های سنگ‏ نگاری و زمین‏ شیمیایی و از دیدگاه ترکیبی، این سنگ ها دربردارنده سه دسته سنگی گابرو، دیوریت و بازالت هستند. بررسی‏ های زمین‏ شیمیایی نشان‏ می دهند ماگمای سازنده سنگ‏ های بررسی‏ شده آلکالن سدیک بوده است. برپایه ویژگی‏ های زمین‏ شیمیایی (مانند: غنی‏ شدگی از عنصرهای بزرگ‏ یون و عنصرهای خاکی نادر سبک، همراه با تهی‏ شدگی در عنصرهای خاکی نادر سنگین)، این سنگ ها در نمودارهای بهنجارشده در برابر ترکیب گوشته نرمال و بازالت‏ جزیره های اقیانوسی، همانند مجموعه بازالت‏ های آلکالن پهنه های درون صفحه‏ ای یا OIB‏ های امروزی و بازالت‏ های آلکالن هاوایی هستند. کاربرد نمودارهای گوناگون برای شناسایی خاستگاه زمین ساختی نشان‏ دهنده پیدایش این سنگ ها در پی خیزش و ذوب‏ بخشی پلوم گوشته‏ ای در محدوده گارنت لرزولیت و در پهنه کافت درون صفحه‏ ای، هنگام بازشدگی پالئوتتیس در اردوویسین تا سیلورین است.