ارزیابی توانایی کانی های سپیولیت و پالیگورسکیت در فراهم نمودن منیزیم گیاه سورگوم با مایه زنی قارچ میکوریزی گلوموس موسه Glomus mosae))

سپیولیت و پالیگورسکیت از گروه رس های فیبری هستند که در خاک های مناطق خشک و نیمه خشک یافت می شوند. شناخت در زمینه رفتار این دو کانی در محیط ریزوسفر گیاهان کشاورزی و کارکرد ریزجانداران اندک است. این پژوهش با هدف بررسی مقدار رهاسازی منیزیم از دو کانی سپیولیت و پالیگورسکیت، در ریزوسفر گیاه سورگوم در شرایط همزیست با قارچ میکوریزی گلوموس موسه به گونه آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل منبع منیزیم در سه سطح (محلول غذایی، پالیگورسکیت و سپیولیت) و قارچ در دو سطح (وجود و عدم وجود قارچ) بودند. گیاه سورگوم در گلدان های دارای شن کوارتزی و نیز سپیولیت یا پالیگورسکیت سترون شده پس از اعمال تیمارهای قارچی کشت و با محلول غذایی جانسون دارای منیزیم و بدون منیزیم در دوره کشت 70 روزه تغذیه شدند. پس از پایان دوره کشت، در آغاز کلروفیل گیاهان، بلندی گیاه و قطرساقه به ترتیب با کلروفیل متر، متر نواری و کولیس اندازه گیری شدند. سپس ریشه ها و اندام هوایی از یکدیگر جدا شده و بیومس گیاه، درصد کلونیزاسیون ریشه ها و اندازه منیزیم جذب شده گیاه پس از آسیاب و عصاره گیری، بررسی گردید. بیشترین درصد کلونیزاسیون ریشه در تیمارهای دارای پالیگورسکیت و کم ترین اندازه آن در تیمار شاهد بوده است؛ ولی اندازه منیزیم جذب شده گیاه و شاخص کلروفیل در تیمارهای حاوی کانی پالیگورسکیت به طور قابل توجهی کم تر از سایر تیمارها بوده است. مقایسه شرایط حضور و عدم حضور قارچ گلوموس موسه نشان داد که در حضور قارچ اندازه منیزیم جذب شده گیاه سورگوم از این دو کانی بیش تر بوده است؛ لذا می توان اظهار داشت که حضور قارچ گلوموس موسه به صورت همزیست با گیاه سورگوم تاثیر معنی داری بر رهاسازی منیزیم از کانی سپیولیت و پالیگورسکیت و جذب آن توسط گیاه داشته است و در این ارتباط رهاسازی منیزیم از کانی سپیولیت به طور قابل توجهی بیش تر از پالیگورسکیت بود.