جراح بر بالین بیمار: تاملی در اصول، ارزش ها، موازین اخلاقی و حرفه ای، وظایف و مناسبات آموزشی، درمانی، مدیریتی و اجتماعی جراحان در بخش ها و درمانگاه های بیمارستان

جراحی علم و هنر خدمات شایسته انسانی و جراح نقش آفرین میادین نیل به کمال و تعالی است. واژه جراحی مترادف اخلاق و آئینه تمام نمای آئین انسان دوستی و نام جراح زینت بخش محافل امن و امان سلامتی است. بیمارستان معبد شفابخش، عرصه ارائه خدمات حیات بخش جراحی، نگارستان زیباترین نگاره های هنرمندترین نگارگران بشری، پناهگاه بی پناهان، مسکن دردمندان، ملجاء دلسوختگان و نوای بینوایان است. در وادی تجارب جراحی، هرچه علم در آسمان معرفت بیشتر اوج می گیرد و هر چه فن و فناوری در اقیانوس کمال بیشتر جلوه گری می کند، نیاز به درهم تنیدگی خدمات و مراقبت ها با اخلاق و معنویت و انسانیت، بیشتر احساس می گردد. این مطالعه در پیشگاه خالق ارزش ها و دادار رفتارها، آداب و اصول و منش و سلوک هنرکده جراحی را: با الهام از رازهای مرموز دردمندان، کشف اسرار نهان ولینعمتان، کنکاش در وادی ستر و عیان دیرنشینان، سیر در گنجینه های گرانبار دلنوازان و دلنوشته های دلنشین دل سوختگان و نبشته های گران سنگ دانش پژوهان، به زینت طبع می آراید و به محفل انس همراهان و پیشگاه قدس خادمین معبد عشق و ایمان تقدیم می کند، امید که در نظر آید...
این مطالعه به روش کیفی، توصیفی - پیمایشی و کتابخانه ای توسط کمیته اخلاق جامعه جراحان و در ادامه مطالعات و تلاش های قبلی طراحی، انجام، تدوین و انتشار یافت. با شیوه بحث متمرکز گروهی دیدگاه های 20 نفر از جراحان پیش کسوت، 5 نفر از پرستاران مجرب، جمعی از صاحبنظران دیگر جمع بندی و مبنای مطالعه قرار گرفت. عناوین، کدواژه ها، موضوعات، اصول، مبانی و سایر زمینه های مرتبط با موضوع مطالعه، به روش بحث متمرکز گروهی شناسائی، طبقه بندی و اولویت بندی شد. با مطالعه جامع کتابخانه ای، نوشتجات معتبر، مقالات مرتبط با کد واژه های مطالعه، از منابع معتبر داخلی (کتب معتبر، مجلات معتبر فارسی) و منابع معتبر لاتین، در محدوده 20 ساله منتهی به سال 1396 شمسی و 2018 میلادی شناسائی و مطالب مرتبط برگزیده، خلاصه برداری و استخراج شد. عناوین مورد اتفاق در گروه تحقیق، به روش دلفی در مراحل بعد طبقه بندی و نتایج استخراج، تنظیم، تحلیل و نتیجه-گیری شد.
گروه مطالعه با جمع بندی پیشنهادات منبعث از تجارب اعضاء و نیز مطالعه منابع، دویست موضوع اختصاصی و عمومی، اعم از کد اخلاقی، گزاره ارزشی، و یا توصیف حرفه ای مرتبط با فعالیت جراحان در بیمارستان را شناسائی نمود. این موضوعات متنوع بر حسب ماهیت، مفهوم و تشابه صوری یا محتوائی، در بیست محور کلان بشرح زیر طبقه بندی و در هر محور کلان موضوعات مرتبط برحسب اولویت ارائه شد: اصول و ارزش های متعالی که رعایت آنها بر عموم کنشگران بیمارستانی لازم است، اصول و ارزش های متعالی اختصاصی که رعایت آنها برای عموم جراحان در عموم فعالیت های حرفه ای بیمارستانی لازم است، ساختار مسئول حفظ و ترویج ارزش های متعالی و ناظر بر رفتار اخلاقی و حرفه ای در بیمارستان، مسائل و رفتارهای ناشایست و ممنوع در بیمارستان، مسائل شرعی، قانونی و اجتماعی دارای ابعاد اخلاقی در خدمات بیمارستانی جراحان، اصول مشاوره پزشکی و جراحی در خدمات و تعاملات داخل بیمارستانی، اصول تعاملات اخلاقی، انسانی و حرفه ای جراحان با بیماران، همراهان و مردم، اصول همکاری های اخلاق محور با سایر همکاران، پرستاران، دانشجویان، مدیران، و سایر پرسنل بیمارستانی، اصول اخلاقی و حرفه ای در تعاملات خارج بیمارستانی جراحان، نقش ها و مسئولیت های اخلاقی و حرفه ای جراحان در درمانگاه های بیمارستانی، نقش ها و مسئولیت های اخلاقی و حرفه ای جراحان در بخش فوریت ها (اورژنس) بیمارستان، نقش ها و مسئولیت های اخلاقی و حرفه ای جراحان در بخش های مراقبت ویژه بیمارستانی، اخلاق جراحی در مسئولیت های غیر جراحی (مدیریت – داوری – نیکوکاری - آموزش عمومی - ایمنی و پیشگیری از حوادث)، اخلاق در آموزش جراحی بالینی، اخلاق در پژوهش جراحی در بیمارستان، اخلاق جراحی در اختلافات، اتفاقات ناخواسته، عوارض جراحی، کاربرد فناوری های جدید و نوین در جراحی، جنبه های اخلاقی و قانونی موضوعات خاص که جراحان در تعاملات بیمارستانی مواجه می شوند، اصول اخلاقی و حرفه ارتباط جراحان با همکاران پاراکلی نیک، نکات اختصاصی اخلاقی تخصص های مختلف جراحی. در قسمت نهائی این گزارش پیوهشی، بحثی پیرامون چهل موضوع اخلاقی و حرفه ای منتخب از مطالعه ارائه شد.
5 اصل و دستاورد راهبردی این مطالعه عبارتند از: «سرنوشت ساز بودن آموزش اخلاق بالینی، در تمام مراحل آموزش و ارائه خدمات»، «لزوم تحکیم ساختار مراقبت و ترویج آموزه های اخلاقی و حرفه ای در بیمارستان»، «ضروری بودن تدوین کدهای ملی اخلاق بالینی جراحی»، «تاکید بر اصل مشاوره در امور مهم بیمارستانی و مشاوره اخلاقی»، و «توسعه مناسبات انسانی، اعم از روابط حسنه با بیماران و مردم، روابط درون حرفه ای و میان رشته ای و فرا حرفه ای».