بررسی صفات و تحمل به خشکی در ژنوتیپ های لوبیای معمولی (Phaseolus vulgaris L.) تحت شرایط نرمال و تنش خشکی

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و تعیین تنوع فنوتیپی و رابطه عملکرد دانه در بوته با سایر صفات مورد بررسی تحت تنش خشکی آزمایشی با 35 ژنوتیپ لوبیا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار تحت دو شرایط نرمال و تنش خشکی در مزرعه آموزشی-پژوهشی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران در سال زراعی 92-1391 اجرا گردید. نتایج تجزیه های آماری نشان داد که بین ژنوتیپ ها از نظر صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری وجود داشت که دال بر وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ ها بود. با توجه به نتایج حاصل از همبستگی های فنوتیپی، رگرسیون مرحله ای، تجزیه علیت در هر دو شرایط نرمال و تنش، صفات وزن دانه با غلاف، عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، از جمله صفات مهم و تاثیرگذار بر عملکرد دانه بودند و می توان با گزینش و به نژادی برای این صفات، عملکرد دانه در بوته را به نحو مطلوبی افزایش داد. بر اساس تجزیه به عامل ها در هر دو شرایط پنج عامل شناسایی شدند که در مجموع تحت شرایط نرمال 76/83 و تحت شرایط تنش 08/79 درصد از تغییرات کل را توجیه کردند. در ارزیابی تحمل به خشکی شاخص های میانگین بهره وری، میانگین هندسی بهره وری، میانگین هارمونیک بهره وری و شاخص تحمل به تنش که بیشترین همبستگی معنی دار را با عملکرد در شرایط نرمال و تنش داشتند، به عنوان شاخص های برتر برای غربال ژنوتیپ های متحمل معرفی شدند. بر اساس نمودار بای پلات ترسیم شده با استفاده از نه شاخص تحمل به خشکی و عملکرد در شرایط نرمال و تنش، ژنوتیپ های 25، 27 و 28 به عنوان ژنوتیپ های متحمل با عملکرد بالا و ژنوتیپ های 7، 10، 22 و 23 به عنوان ژنوتیپ های حساس به خشکی معرفی شدند.