بررسی تاثیرکاربرد بهبود دهنده های رشد و کودهای شیمیایی بر رشد و عملکرد سیب زمینی (Solanum tuberosum)

سیب زمینی، پنجمین محصول کشاورزی در جهان است که نقش مهمی در تغدیه مردم دارد و منبعی سرشار از کربوهیدرات، پروتئین و اسید آمینه های ضروری برای انسان به حساب می آید. این گیاه جزء مهم ترین گیاهان غده ای است. کودهای شیمیایی، نقش اساسی در افزایش عملکرد و کیفیت سیب زمینی دارند. با این حال، مصرف غیر اصولی و بی رویه کودهای شیمیایی با مشکلات زیادی از نظر سلامتی و مسائل زیست محیطی و ایجاد آلودگی در منابع آب و خاک همراه است. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر بهبود دهنده های رشد و کودهای شیمیایی بر رشد و عملکرد سیب زمینی رقم میلوا انجام گردید.
مواد و آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 انجام گردید. تیمارها شامل مصرف کودهای نیتروژن، فسفر و پتاس به میزان عرف منطقه (100NPK)، مصرف 100NPK + هیومیک اسید (HMC)، 100NPK + Equilibrate vegetative organic (EVEO)، مصرف کودهای نیتروژن، فسفر و پتاس به میزان نصف عرف منطقه (50NPK) + هیومیک اسید، 50NPK+ EVEO، EVEO به تنهایی و کاربرد هیومیک اسید به تنهایی بودند. صفات مورد اندازه گیری شامل تعداد غده در بوته، وزن تر و خشک غده های تک بوته و وزن تر بوته در هکتار، عملکرد بیولوژیک، عملکرد غده سیب زمینی و شاخص برداشت بود.
نتایج نشان داد که کاربرد اسید هیومیک و EVEO همراه با کود شیمیایی به طور معنی داری باعث افزایش تعداد غده در هر بوته، وزن خشک غده هر بوته، عملکرد غده، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت شد، اما تاثیر معنی داری بر وزن بوته در هکتار و وزن خشک تک بوته نداشتند. بالاترین تعداد غده در بوته، وزن خشک غده هر بوته، عملکرد غده، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در تیمار 100NPK + EVEO بدست آمد، اگرچه اختلاف معنی داری با تیمارهای 100NPK + HMC و 50NPK + EVEO نداشت. کمترین میزان این صفات در تیمار 100NPK حاصل شد، ولی تفاوت معنی داری با تیمارهای کاربرد اسید هیومیک و EVEO به تنهایی مشاهده نشد. عملکرد غده در تیمارهای 100NPK+EVEO، 100NPK+HMC و 50NPK+EVEO به ترتیب 64/27، 21/18 و 75/15 درصد نسبت به تیمار کاربرد کود شیمیایی 100NPK افزایش یافت.
براساس این نتایج، با کاربرد بهبود دهنده رشد EVEO می توان مصرف کود شیمیایی را به میزان 50 درصد کاهش داد؛ به عبارت دیگر در تیمار 50NPK+EVEO علاوه بر این که عملکرد قابل قبول سیب زمینی، مقدار کود شیمیایی مصرفی نیز نسبت به بقیه تیمارها 50 درصد کمتر بود. همچنین نتایج نشان داد که بین عملکرد غده در تیمار کود شیمیایی و کاربرد تنهای اسید هیومیک و EVEO تفاوت معنی-داری مشاهده نشد. بنابراین، کاربرد این مواد آلی می تواند با افزایش جذب و کارایی مواد غذایی و به دنبال آن کاهش مصرف کودهای شیمیایی کمک شایانی به کاهش آلودگی های زیست محیطی کند.