تاثیر اسید فولیک بر عملکرد و برخی از پارامترهای کیفی گندم

سابقه پژوهش: سوء تغذیه یکی از مشکلات کنونی کشورهای در حال توسعه مانند ایران می باشد که پائین بودن میزان ریزمغذی ها در غلات و کاهش تنوع غذایی از دلایل آن است. با توجه به اینکه گندم در تغذیه مردم این قبیل کشورها از جایگاه خاصی برخوردار است، محققین تلاش می کنند با افزایش غلظت عناصری مانند آهن و روی و پروتئین دانه به همراه کاهش میزان اسید فیتیک و نسبت مولی اسید فیتیک به روی در دانه گندم، با تامین مواد مورد نیاز بدن به کاهش سوء تغذیه کمک نمایند. با توجه به نقش اسید فولیک در انتقال بنیان های تک کربنه و تاثیر آن بر بهبود فرآیندهای متابولیسمی، در این پژوهش تاثیر روش های مختلف کاربرد اسید فولیک بر عملکرد دانه و برخی از پارامترهای کیفی گندم مورد بررسی قرار گرفت.
در این پژوهش رقم گندم گاسکوژن در آزمایش مزرعه ای با تراکم 500 بذر در متر مربع و با فاصله 20 سانتی متر بین ردیف ها در تاریخ 23 مهرماه 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار کشت گردید. فاکتورهای مورد مطالعه در این پژوهش شامل پیش تیمار بذور (با غلظت های صفر، 25 و 50 میکرومولار به مدت 12 ساعت) و اسپری برگی 50 میکرومولار ویتامین یاد شده در مراحل فنولوژیکی ساقه رفتن، سنبله رفتن، شیری شدن دانه، خمیری شدن دانه و تمامی مراحل یاد شده بود. در این مطالعه عملیات محلول پاشی اسید فولیک در ساعات پایانی روز با استفاده از سمپاش پشتی تلمبه ای به میزان 100 میلی لیتر از محلول یاد شده به ازای هر متر مربع انجام گردید.
نتایج حاصل نشان داد که در رقم گاسکوژن با کاربرد اسید فولیک عملکرد دانه در مقایسه با شاهد افزایش یافت. همچنین، اسید فولیک سبب افزایش میزان پروتئین دانه، غلظت عناصر آهن و روی در دانه در مقایسه با شاهد شد. در مقابل میزان اسید فیتیک و نسبت مولی اسید فیتیک به روی در اثر کاربرد خارجی اسید فولیک در مقایسه با شاهد کاهش یافت.
اگرچه در این مطالعه اثرات کاربرد خارجی اسید فولیک بر روی دانه کامل مورد بررسی قرار گرفته است و بخشی از عناصر آهن و روی انباشته شده در دانه به همراه پروتئین در فرآیند آردسازی حذف می گردد، اما با توجه به اثرات مثبت اسید فولیک بر عملکرد، میزان پروتئین دانه، تجمع آهن و روی در دانه گندم به همراه کاهش میزان اسید فیتیک و نسبت مولی اسید فیتیک به روی، می توان عنوان نمود که کاربرد اسید فولیک می تواند راهکاری کوتاه مدت، برای بهبود هر دو بعد کمی و کیفی امنیت غذایی و کاهش اثرات منفی سوء تغذیه به شمار آید.