تجمع و تخصیص تسهیم فسفر و ماده خشک تحت تاثیر مقدار فسفر کودی و مایه زنی با باکتری استرپتومایسس در گندم و جو

اطلاعات مربوط به غلظت و تجمع فسفر در ماده خشک گیاهی و ضرایب تخصیص آن به اندام های مختلف گیاه می تواند به بهبود تغذیه فسفری گیاهان زراعی و افزایش کارآیی استفاده از کودهای فسفره کمک کند. به منظور بررسی تاثیر مایه زنی با باکتری Streptomyces sp. و مقدار فسفر کودی (صفر، 20، 40، 60 و 80 کیلوگرم فسفر در هکتار) بر تجمع و تسهیم فسفر و ماده خشک در دو گیاه گندم (رقم مروارید) و جو (رقم صحرا)، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار به صورت گلدانی در فضای باز در دانشگاه علوم کشاورزی گرگان اجرا شد. مقدار فسفر قابل جذب خاک مورد استفاده در آزمایش برابر 8/5 میلی گرم در کیلوگرم بود. نتایج حاکی از تاثیر معنی دار مقدار فسفر کودی بر تجمع ماده خشک، غلظت فسفر و مقدار فسفر تجمع یافته در تمام اندام های گیاه (P=0.01) بود. مایه زنی نیز به طور معنی داری بر تجمع ماده خشک در تمام اندام های گیاه به استثنای دانه و تجمع فسفر در همه آن ها به جز ساقه تاثیر گذاشت اما تاثیر معنی داری بر غلظت فسفر بخش های مختلف بوته به استثنای برگ و ریشه نداشت. در نتیجه، چنین استنباط می شود که مقدار فسفر کودی از طریق تغییر مقدار ماده خشک و غلظت فسفر، اما مایه زنی، بیشتر از طریق تغییر مقدار ماده خشک بر تجمع فسفر تاثیر گذاشته است. همچنین، یافته های این مطالعه حاکی از ثبات بسیار زیاد ضرایب تخصیص ماده خشک و فسفر به بخش های مختلف بوته در مقایسه با تجمع ماده خشک و فسفر و غلظت فسفر بود. غلظت فسفر در شرایط عدم مصرف فسفر کودی در کل بوته (بخش هوایی+ریشه) 29/2 و در دانه 86/3 گرم در کیلوگرم و در تیمار مصرف 80 کیلوگرم فسفر در هکتار در کل بوته 89/3و در دانه 00/6 گرم در کیلوگرم بود. همچنین، مقدار فسفر تجمع یافته در شاهد، در دانه گندم و جو به ترتیب 18/2 و 68/2 و در کل بوته آن ها 88/4 و 15/5 میلی گرم برآورد گردید. با افزایش مقدار فسفر کودی، مقدار فسفر تجمع یافته در بخش های مختلف بوته به صورت خطی اما با شیب های متفاوت افزایش یافته و در تیمار 80 کیلوگرم فسفر در هکتار در دانه گندم و جو به ترتیب به 98/6 و 08/9، و در کل بوته به 48/14و 75/14 میلی گرم رسید. این نتایج نشان می دهد که جذب فسفر در تیمار 80 کیلوگرم فسفر در هکتار در گندم 197 درصد و در جو 186 درصد نسبت به شاهد افزایش یافته است. در هر دو گیاه مورد بررسی، در تمام مقادیر فسفر کودی، ترتیب اندام ها بر اساس مقدار فسفر تجمع یافته به صورت ریشه< برگ< ساقه< دانه بود.