ارزیابی جوانه زنی برخی از ژنوتیپ های کلزا در واکنش به پتانسیل آب با استفاده از مدل هیدروتایم

شناسایی ارقام متحمل به خشکی از نظر تولید محصول در مناطق خشک و نیمه خشک اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل، این آزمایش در قالب طرح آماری کاملا تصادفی به‏ صورت فاکتوریل با 20 ژنوتیپ کلزا و 5 سطح پتانسیل آب 0، 15/0-، 3/0-، 5/0- و 8/0- مگاپاسکال در 4 تکرار درآزمایشگاه تکنولوژی بذر پردیس ابوریحان در سال 95-94 اجرا گردید. جوانه‏زنی بذر ژنوتیپ‏های مختلف به‏صورت روزانه دوبار در هر پتانسیل آب و دمای 20 درجه سانتی گراد ثبت شد. سپس مدل‏ هیدروتایم به داده های جوانه‏زنی برازش داده شد. نتایج حاصل از پارامترهای مدل هیدروتایم برای هریک از ژنوتیپ ها نتایج نشان داد که لاین کرج1 و رقم اپرا به ترتیب با 23/1- و 2/1- مگاپاسکال کم ترین مقدار پتانسیل پایه و متحمل ترین ژنوتیپ‏ها به خشکی بودند. لاین 203 و رقم لیکورد به ترتیب 27/0- و 22/0- بیش‏ترین مقدار پتانسیل پایه و حساس ترین ژنوتیپ ها به خشکی بودند. کم ترین ضریب هیدروتایم مربوط به ارقام زرفام و طلایه با 67/22 و73/23 مگاپاسکال بر ساعت و بیش ترین مقداراین ضریب مربوط به لاین‏ 389 و رقم اپرا به‏ترتیب با 93/50 و07/48 مگاپاسکال بر ساعت بود. پتانسیل پایه با حدود 95 درصد بیش ترین توارث پذیری را داشت. با استفاده از مدل هیدروتایم ژنوتیپ‏های متحمل به خشکی شناسایی شد. همچنین بررسی تنوع ژنتیکی و فنوتیپی و توارث پذیری پارامترهای مدل نشان داد تنوع مناسبی در مقاومت ژنوتیپ‏های مختلف به سطوح خشکی وجود داشت که از این تنوع می‏توان برای اصلاح ارقام جدید کلزا متحمل به خشکی استفاده کرد.