تاثیر تنش خشکی بر کارایی مصرف آب و اجزای آن در دو ژنوتیپ و یک رقم ارزن دم روباهی

در شرایط کمبود آب انتقال الگوی کشاورزی به سمت گیاهان سازگار با خشکی می تواند راهکار مناسبی برای مقابله با اثرات کمبود آب باشد. ارزن دم روباهی گیاهی چهار کربنه با سازگاری خوب به نواحی خشک است که در شرایط تنش بسته شدن جزئی روزنه، تعرق را بیشتر از فتوسنتز کاهش داده و درنتیجه کارایی مصرف آب افزایش می یابد. به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر کارایی مصرف آب و اجزای آن آزمایشی در سال های زراعی 93-1392 و 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند به صورت کرت های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. سطوح تنش خشکی (شامل شاهد، تنش ملایم و شدید به ترتیب با تامین 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) به عنوان عامل اصلی و ژنوتیپ های kfm5 و kfm20 و رقم باستان به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی کارایی مصرف آب دانه را کاهش داد ولی تاثیر معنی داری بر کاهش کارایی مصرف آب عملکرد بیولوژیک نداشت. در تمام سطوح تنش ژنوتیپ باستان به علت شاخص برداشت بالاتر کارایی مصرف آب بالاتری از دو لاین دیگر در شرایط بدون تنش (817/0 در برابر 627/0) و تنش (563/0 در برابر 415/0 گرم بر کیلوگرم) داشت و برای شرایط تنش مناسب تر است. تحت تاثیر تنش کاهش عملکرد دانه به واسطه کاهش شاخص برداشت و کل ماده خشک بود. کل ماده خشک ژنوتیپ ها اختلافی نداشت و برتری رقم باستان به علت شاخص برداشت بالاتر بود. کارایی مصرف آب بالا در گیاه لازمه مقاومت و سازگاری در شرایط مواجهه با تنش خشکی است و به همراه شاخص برداشت که شاخصی از مقدار محصول قابل استفاده است، می توانند برای شناسایی ژنوتیپ ها و ارقام مناسب برای شرایط خشک و کمبود آب مورد استفاده قرار گیرند.