تاملی نو بر جایگاه مذهبی نقشمایه (مار) و ارتباط آن با عنصر مونث در آثار به جای مانده از تمدن عیلام باستان (با تکیه بر شواهد باستان شناسی)

پیام:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (بدون رتبه معتبر)
چکیده:
جستجو و کنکاش در آیین های کهن و باستانی در هر قوم و ملتی،‏ منجر به تبیین ویژگی های زیستی،‏ فرهنگی و انسان شناختی آن مردمان شده و نمادشناسی آثار برجای مانده،‏ به تحقق این امر کمک شایانی کرده است. یکی از این نمادها،‏ نمود نقش مار در تمدن اسلام باستان است. عیلام باستان نام سرزمینی است در جنوب غرب ایران که برحسب تقسیمات جغرافیای سیاسی امروز،‏ سرزمین خوزستان،‏ فارس و بخش هایی از استان های کرمان،‏ لرستان و کردستان را در طی هزاره های سوم تا اول پیش از میلاد در بر میگیرد. یکی از این ویژگی های عیلامیان،‏ احترام ویژه به عنصر زن و اختصاص جایگاه خاص به آن در میان خدایان بود،‏ این تفوق تا جایی است که الهه ها معمولا در فهرست خدایان مقام های برتر را از آن خود کرده و در امور سیاسی و اجتماعی نیز زنان امکان اختیار مقام های برتر حتی مقام پادشاهی را داشتند؛ آنچنانکه جامعه عیلام باستان را باید جامعه ای زن سالار دانست. یکی از این ویژگی ها احترام خاصی بود که عیلامی ها همواره برای سحر و جادو،‏ نیروهای جهان زیرین و عنصر زن قائل بودند و ویژگی دیگر پرستش مار بوده است. در این میان نماد مار اگرچه در بسیاری از فرهنگ ها سمبلی از اغواگری و فریب مطرح می گردد اما نمی توان جنبه مثبت مار به عنوان سمبل بی مرگی و حاصلخیزی را نادیده گرفت چرا که در برخی از تمدن ها جنبه مثبت مار تا حد خدایی نیز بوده است.
در این میان عیلام باستان از تمدن هایی می باشد که علاوه بر نقش و نماد زن،‏ نقش و نماد مار به کررات در آثار آن ها یافت می-شود. در این راستا پژوهش مورد نظر در تلاش است که هویت و جایگاه مار در بستر فرهنگی و مذهبی عیلامیان با توجه به مدارک باستان شناسی مورد بررسی و تحلیل قرار دهد که بر این اساس می توان دریافت عنصر مار در جنبه مثبت از حفاظت و نگهبانی تا پرستش به عنوان خدا در عیلام مطرح بوده است و با عنصر مونث نیز در راتباط می باشد.
زبان:
فارسی
صفحات:
37 تا 49
لینک کوتاه:
magiran.com/p1828520 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!