مقایسه سه روش مختلف برآورد تلفات بارش در مدل HEC-HMS در شبیه سازی رواناب (مطالعه موردی: حوضه قره سو در کرمانشاه)

مدل‏سازی بارش- رواناب یکی از راه‏حل‏های کلیدی در هیدرولوژی برای دست‏یابی به خصوصیات سیلاب، مانند میزان دبی اوج و زمان رسیدن به اوج به‏شمار می‏رود. یکی از مشکلات اساسی در اجرای HEC-HMS در ایران و سایر کشورهای جهان، که اساسا مدل در آن توسعه داده نشده، انتخاب مناسب‏ترین روش برای تخمین مقدار نفوذ است. در این پژوهش، عملکرد مدل HEC-HMS با استفاده از سه روش مختلف تخمین شامل نفوذ شماره منحنی (CN)، گرین- آمپت و اولیه- ثابت در پیش‏بینی حجم رواناب، جریان اوج و زمان رسیدن به اوج سیلاب ارزیابی شد، و آب‏نمود رخدادهای بارش- رواناب در حوضه قره‏سو واقع در استان کرمانشاه شبیه‏سازی شد. هشت رخداد بارش- رواناب، توسط مدل HEC-HMS شبیه‏سازی شد و با رخدادهای نظیر مشاهداتی مقایسه شد. نتایج نشان داد روش شماره منحنی در پیش‏بینی حجم رواناب (پس از واسنجی) دقت قابل قبولی (84/0=R2، 81/0=E و 06/0=CRM) دارد. با این‏حال، روش اولیه- ثابت، میزان دبی اوج را با دقت زیادی (96/0=R2، 95/0=E و 01/0=CRM) برآورد کرد. همچنین، شکل آب‏نمودهای واسنجی شده، بسیار شبیه به آب‏نمودهای مشاهداتی در روش‏های شماره منحنی و اولیه- ثابت بود. با این‏حال، به کارگیری روش گرین- آمپت اعتمادپذیری کمی را در برآورد حجم رواناب کل و دبی اوج از خود نشان می‏دهد. دقت مدل در برآورد زمان اوج سیلاب‏های مدل‏سازی شده، با مقایسه مقادیر مشاهداتی و شبیه‏سازی شده توسط روش‏های منتخب ارزیابی شد که نتایج ارزیابی زمان اوج سیلاب، بیشترین اطمینان‏پذیری را در روش شماره منحنی (36/6 درصد) نشان می‏دهند.