ارزیابی پاسخ هیدرولوژیکی حوضه آبخیز تیل آباد استان گلستان در طی دوره های آتی تحت تاثیر تغییر کاربری اراضی پیش بینی شده

هدف از این تحقیق، بررسی رواناب و رسوب و دیگر مولفه های چرخه هیدرولوژیکی حوضه ‏آبخیز تیل‏آباد طی دوره های آتی تحت تاثیر تغییر کاربری اراضی پیش‏بینی شده در نظر گرفته شد. به این منظور، با استفاده از تصاویر سنجنده های MSS (1986)، ETM+ (2000) و OLI (2015) ماهواره‏ Landsat و اطلاعات جانبی منطقه تغییر کاربری اراضی در هفت طبقه تهیه و نقشه کاربری اراضی سال‏های 2025 و 2040 بر اساس رویکرد مدل‏سازی زنجیره مارکوف و اتومای سلولی پیش‏بینی شد. شبیه‏سازی در پایه زمانی ماهانه در سال‏های 2000 2014 و با استفاده از مدل SWAT و برنامه SUFI2 انجام پذیرفت. بعد از هر اجرای مدل SWAT بر اساس کاربری آتی، خروجی مدل استخراج و نتایج شبیه‏سازی با مقادیر پایه مقایسه شد. نتایج ارزیابی نقشه کاربری سال‏های 1986، 2000 و 2015 با شاخص کاپای برابر 955/0، 865/0 و 961/0 روند کلی تخریب در منطقه را نشان داد. ارزیابی میزان تطابق بین کاربری اراضی شبیه‏سازی شده و واقعی برای سال 2015 ضریب کاپای 799/0 را نشان داد. در مرحله واسنجی ضرایب نش ساتکلیف، تعیین و ریشه میانگین مربعات خطا برای مقادیر رواناب ماهانه در خروجی حوضه به ترتیب 71/0، 70/0 و 32/3 و در مرحله اعتبارسنجی 61/0، 61/0 و 36/4 به دست آمد. این ضرایب برای غلظت رسوب ماهانه در دوره واسنجی به ترتیب 65/0، 67/0 و 2/1643 و در مرحله اعتبارسنجی 57/0، 61/0 و 02/1861 به دست آمد. نتایج بررسی نشان داد شبیه‏سازی رواناب ماهانه نسبت به رسوب دقت بیشتری دارد. در تحلیل کاربری اراضی مشخص شد که با تخریب منطقه در جهت قهقرا مقدار رواناب سطحی، رسوب، کل جریان آب، جریان زیرقشری و تبخیر و تعرق افزایش و مقادیر جریان آب زیرزمینی، جریان برگشتی از آبخوان سطحی، تغذیه آبخوان عمیق، نفوذپذیری و آب‏گذری کاهش چشمگیری پیدا می کند؛ همچنین مقادیر اوج و میانه جریان بیشتر می شود و جریان پایه کاهش می‏یابد. به‏طور کلی، آثار تغییرات در سال 2040 نسبت به سال 2025 بیشتر است.