رهیافت های تاریخی هرمنوتیکی به تفسیر قرآن

رهیافت های تاریخی هرمنوتیکی بر رهیافت هایی از مطالعات قرآنی معاصر اطلاق می شود که پیروان آن معتقدند معنای هر آیه قرآنی یا حدیث، تا حد بالایی سیال است و با سیاق تاریخی اجتماعی زمان نزول آیات قرآن ارتباط دارد، برخلاف نص گراها که معنای قرآن را در گذر زمان ایستا و ثابت می دانند. در رهیافت های مذکور فقط به تحلیل زبانی نمی پردازند، بلکه از قلمروهای دیگر مانند هرمنوتیک، تاریخ گرایی و نظریه ادبی نیز یاری می طلبند. محققانی که به رهیافت های تاریخی هرمنوتیکی در قرآن پژوهی شهرت دارند، طیفی از محققان با پیشینه های گوناگون را در بر می گیرند، از جمله فضل الرحمن، محمد ارکون، محمد شحرور و محققان مسلمان دیگری همچون آمنه ودود، اسماء بارلاس و خالد ابوالفضل. با این حال، گرچه همه این محققان را می توان در یک طیف قرار داد، اما نظرات و فهم آنها از قرآن به طور معتنابهی با یکدیگر متفاوت است. این مقاله با رویکردی تحلیلی توصیفی در جستجوی تفاوت های این رهیافت ها با رهیافت های نص گرا و تحلیلی اجمالی از دیدگاه های دسته نخست است.