ارزیابی پراکنش مکانی و ارتباط وقوع خشکسالی با کاهش کیفیت آب های زیرزمینی برپایه شاخص های GRI در محیط GIS (مطالعه موردی: 609 دشت ایران)

نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
خشکسالی آب های زیرزمینی زمانی اتفاق می افتد که آبخوان ها به عنوان یک منبع مهم تامین آب، تحت تاثیر خشکسالی طولانی مدت قرار می گیرند. شاخص خشکسالی آب های زیرزمینی GRI)) برای بیان تغییرات بلند مدت عمق داده های پیزومتری و مشاهداتی آبخوان استفاده می شود. در این پژوهش نتایج محاسبات وقوع خشکسالی با توجه به پراکنش مکانی آن در حیطه 609 دشت کشور، در محیط GIS با نتایج محاسبات شاخص کیفیت آب شرب منابع آبخوان، به روش FAHP در دو بازه متوالی ده ساله و بازه بلند مدت 1373 تا 1394 مورد مقایسه واقع گردید. همبستگی مشابه تغییرات در دو دسته معادل زمانی، شاخص GRI و شاخص کیفیت آب شرب، بیانگر وجود یک رابطه نزدیک و مستقیم بین کاهش سطح آب در آبخوان ها و افزایش شماره کلاس، به معنی کاهش کیفیت آب بود. نتایج محاسبات شاخص GRI نشان داد که وقوع تنها 3/3% خشکسالی نزدیک به نرمال در ده سال اول، در ده سال دوم به رقم 8/70% افزایش داشته است و به شکلی مشابه رقم کلاس ترسالی نزدیک به نرمال از 1/87% به 7/27% کاسته شده است. این تغییرات از منظر نوع در کلاس های ترسالی ملایم، ترسالی شدید، و ترسالی بسیار شدید هم دیده شد. یافته ها نشان داد که مناطق مرکزی و بخش هایی از استان خراسان های رضوی و شمالی و همچنین محدوده وسیعی از استان فارس و عموما نواحی جنوب ایران، کلاس خشکسالی های شدید را تجربه کرده اند. طبق بررسی نقشه های خشکسالی و نمودار افزایش حجم برداشت از منابع بهره برداری آب های زیرزمینی از سال 1373 تا 1394 مشخص می شود که عامل اصلی تغییرات برداشت بی رویه از چاه های بهره برداری با کاربری کشاورزی است و این موضوع حساسیت آبخوان های ایران را به مقدار تغییرات سطح آب در سطح وسیعی نمایش می دهد.
زبان:
فارسی
صفحات:
73 تا 89
لینک کوتاه:
magiran.com/p1832434 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!