بررسی فیتوشیمیایی و توان دگرآسیبی اسانس برگ بنگرو (Vitex pseudo-negundo)بر جوانه زنی و رشد گیاهچه پنیرک و چاودار

کاربرد مواد دگرآسیب در مدیریت علف‏هرز سودمند است و به همین دلیل توجه زیادی را در دو دهه‏ی اخیر به خود جلب کرده است. پس از جمع آوری نمونه هایی از برگ بنگرو، عملیات اسانس گیری در آزمایشگاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شیراز صورت گرفت. سپس پتانسیل دگرآسیبی این اسانس بر جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه های علف‏هرز پنیرک (Malva neglecta) و چاودار (Secale montanum) مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. فاکتور اول شامل علف‏های ‏هرز پنیرک و چاودار و فاکتور دوم شامل غلظت های صفر، 250، 500، 1000 و 2000 میلی‏گرم در لیتر از اسانس برگ بنگرو بود. در این پژوهش، آنالیز اسانس برگ بنگرو به‏دست آمده به‏روش تقطیر با آب به وسیله کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‏سنج جرمی امکان شناسایی 53 ترکیب که در برگیرنده 91/98 درصد کل اسانس بود را فراهم ساخت. بیشترین جوانه‏زنی پنیرک و چاودار با میزان 6/87 درصد در شرایط بدون اسانس بنگرو (شاهد) و همچنین بیشترین سرعت جوانه‏زنی در پنیرک و چاودار به ترتیب با 9/10 و 1/12 بذر در روز در شرایط شاهد بدست آمد. با افزایش غلظت اسانس بنگرو، درصد و سرعت جوانه‏زنی در پنیرک و چاودار روند کاهشی را نشان داد، به‏طوری‏که کمترین درصد جوانه‏زنی در تیمار 2000 میلی‏گرم در لیتر بدست آمد. همچنین با افزایش غلظت اسانس درختچه بنگرو، سبب کاهش در میانگین وزن خشک پنیرک و چاودار شد. در مجموع، نتایج این پژوهش نشان داد که اسانس بنگرو دارای توان دگرآسیبی بالایی بر روی گیاهان پنیرک و چاودار است و علف هرز پنیرک حساسیت بیشتری نسبت به چاودار به اسانس بنگرو نشان داد.