تحلیل هرمنوتیکی نهج البلاغه، دریچه ای به روی انسان معاصر

امروزه هرمنوتیک به علت توجه ویژه به مقوله زبان و تفسیر، به کانون اصلی تفکر معاصر تبدیل شده است و دانش هایی نظیر الهیات، ارتباطی گسترده تر با مقوله زبان یا فهم متن یافته اند. در واقع انسان از حیطه «فهمیدن» است که به حیطه «عمل» گام می نهد و این امر ضرورت بازبینی در اصول فهم متون راهبر (متون دینی) و ازجمله آنها، نهج البلاغه را هرچه بیشتر آشکار ساخته است؛ چنان که بتواند پاسخگوی بخشی از نیازها و سوال های دینی انسان عصر حاضر باشد. البته نهج البلاغه مانند تمامی متون و کتاب های دیگر هنگام مراجعه و استفاده صامت و نیازمند تفسیر می باشد که قطعا در این راستا خوانش های متعددی هم پدید خواهد آمد، لذا جهت ارزیابی فهم ها و خوانش های گوناگون از متن، ملاک هایی مورد نیاز می باشد تا تفاسیر صحیح از تفاسیر نادرست مشخص گردد در غیراین صورت اصل تفسیرپذیری در مواجهه با این قرائت های گوناگون به تکثر بی ضابطه و در نتیجه به نیهلیسم هرمنوتیکی منجر خواهد شد که منتهی به عدم معناداری متن موردنظر خواهد شد و هرگز فهم معنای مقصود مولف، امکان پذیر نخواهد بود. ضرورت بررسی هرمنوتیکی نهج البلاغه زمانی آشکارتر می شود که جایگاه «امام علی(ع)» به عنوان پایگاهی فکری، فرهنگی، ادبی و اسلامی مدنظر قرار گیرد. این پژوهش درصدد است با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، روشی برای تحلیل هرمنوتیکی نهج البلاغه ارائه دهد که برگرفته از هرمنوتیک عام شلایرماخر است. علم هرمنوتیک، فن فهم گوینده است در آن چه گفته است، اما زبان همچنان کلید است. با پذیرفتن رابطه سازمند میان سبک و اندیشه و در نظرگرفتن نحو به عنوان سازنده اندیشه و حامل آن، میان ساختارهای نحوی جمله ها، با نوع سبک، پیوند استوار خواهیم یافت. این پژوهش چنان چه از اسم آن برمی آید صرفا دریچه ای و نگاهی به موضوع تحلیل هرمنوتیکی نهج البلاغه است و پرداختن به جزئیات این مطلب مجالی گسترده تر می طلبد.