سنجش عناصر سنگین در برگ درختان سالم و خشکیده بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) در منطقه جنگلی هلن استان چهارمحال و بختیاری

پدیده زوال بلوط در جنگل های زاگرس، سطح گسترده ای را متاثر کرده است. آلاینده های موجود در گرد و غبار، از مهم ترین عامل های زوال گونه های جنگلی زاگرس اعلام شده اند. در این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر گرد و غبار بر زوال درختان بلوط (Quercus brantii Lindl.)، در ابتدای بهار 1395، شش تله رسوب گیر در منطقه هلن نصب و در پاییز، نمونه های گرد و غبار از تله ها جمع آوری و پس از توزین، مقدار عناصر سنگین موجود در آنها اندازه گیری شد. در دو جهت جغرافیایی غالب (شمالی و جنوبی)، سه خط نمونه با فاصله های ثابت در ابتدا، وسط و انتهای منطقه پیاده و در هر خط نمونه سه قطعه نمونه دایره ای 1000 متر مربعی در سه طبقه ارتفاعی 1800-1500، 2000-1800 و بالاتر از 2000 متر از سطح دریا برداشت شد. در هر قطعه نمونه، از پنج درخت سالم و ناسالم، نمونه مرکب برگ تهیه و مقدار عناصر سنگین (سرب، کادمیوم، نیکل، آرسنیک و جیوه) آنها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که مقدار کادمیوم و سرب در برگ درختان سالم به ترتیب 0/235 و 0/174 و در برگ درختان ناسالم به ترتیب 0/339 و 0/219 میلی گرم بر کیلوگرم بود و این اختلاف معنی دار شد (0/01 ≤ p). درختان بلوط جهت جنوبی نسبت به جهت شمالی عناصر سنگین بیشتری را جذب کردند و این اختلاف برای سرب و کادمیوم در سطح اطمینان 99 درصد و برای آرسنیک در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار بود. به نظر می رسد تنش ناشی از جذب عناصر سنگین یکی از عامل های زوال بلوط باشد. نتایج این پژوهش نیز تاثیر عناصر سنگین موجود در گرد و غبار بر سلامت درختان بلوط را نشان داد.