اثر پرایمینگ بذر بر محتوای رنگیزه های فتوسنتزی، عملکرد دانه و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ(Carthamus tinctorius L.) در شرایط تنش خشکی

پرایمینگ بذر یکی از روش های موثر برای مقابله با تنش خشکی و بهبود عملکرد گیاهان زراعی به شمار می رود. به منظور بررسی اثر پرایمینگ بذر بر رنگیزه های فتوسنتزی، عملکرد دانه و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال (1394 و 1395) در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی شاهرود انجام شد. کرت های اصلی شامل آبیاری در سه سطح (بر اساس میزان تبخیر از تشتک تبخیرکلاس A) شامل: بدون تنش خشکی(آبیاری پس از 60 میلی متر تبخیر)(شاهد)، تنش خشکی ملایم (آبیاری پس از 120 میلی متر تبخیر) و تنش خشکی شدید (آبیاری پس از 180 میلی متر تبخیر) و کرت های فرعی ترکیبی از دو فاکتور (سه رقم گلرنگ گلدشت، سینا و صفه) و پرایمینگ بذر (تیمار بذر با اسید سالیسیلیک و عدم تیمار بذر) بودند. نتایج تجزیه مرکب داده ها نشان دهنده افزایش معنی دار عملکرد دانه و اجزای آن در تیمار پرایمینگ نسبت به بذرهای پرایم نشده در هر دو سال آزمایش بود. به طوری که با اعمال پرایمینگ عملکرد دانه و عملکرد روغن به ترتیب 8 و 14 درصد افزایش یافت. رقم گلدشت بالاترین میزان کلروفیل در شرایط بدون تنش (29/6 میلی گرم بر گرم وزن تر برگ) و تنش ملایم را داشت که نتیجه آن بالاتر بودن عملکرد دانه و اجزای عملکرد در این رقم بود. بالاترین عملکرد دانه در ترکیب تیماری رقم گلدشت تیمار شده با اسید سالیسیلیک در شرایط بدون تنش، 3800 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین عملکرد روغن در این تحقیق مربوط به رقم صفه به میزان 886 کیلوگرم در هکتار بود. با افزایش شدت تنش، صفات مورد اندازه گیری در همه ارقام گلرنگ مورد بررسی کاهش معنی داری یافتند. به طوری که در تنش شدید عملکرد دانه (2257 کیلوگرم در هکتار) عملکرد روغن (604 کیلوگرم در هکتار) و میزان کلروفیل کل (72/4 میلی گرم بر گرم وزن تر برگ) به ترتیب 29، 36 و 32 درصد کاهش یافت. نتایج این آزمایش نشان داد که پرایمینگ بذر با اسید سالیسیلیک باعث افزایش توان تحمل گلرنگ به تنش خشکی و بهبود عملکرد دانه آن شد.