مقایسه روش ها و زمان آماده سازی بستر در کشت زودهنگام چغندرقند (Beta vulgaris L.)

این تحقیق با هدف بررسی اثر روش های خاک ورزی به منظور کشت زود هنگام در دو مکان با شرایط آب و هوایی متفاوت؛ ایستگاه مهندس مطهری کرج طی سه سال زراعی (92-1391، 93-1392 و 94-1393) و ایستگاه میاندوآب در آذربایجان غربی طی دو سال زراعی (92-1391 و 93-1392) اجرا شد. آزمایش با نه روش آماده سازی خاک شامل؛ دو روش آماده سازی کامل بستر کاشت در پاییز (بدون و همراه با کشت جو)، سه روش کشت انتظاری (همراه با کشت جو، بدون کشت جو و بدون کشت جو همراه با ایجاد ردیف های کاشت بعد از تنک)، دو روش آماده سازی بستر کاشت در دو مرحله (بدون استفاده و با استفاده از خاک ورز مرکب)، یک روش حداقل شخم و یک روش آماده سازی بستر کاشت در بهار در کرج و هفت روش از روش های خاک ورزی فوق (به جز دو تیماری که از خاک ورز مرکب در آن استفاده شده بود) در میاندوآب، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. نتایج نشان داد که عملکرد چغندرقند در تیمارهای کشت انتظاری (در پاییز) در سال های آزمایش، در مقایسه با کشت بهاره، از روند ثابتی برخوردار نبود و نشان داد که موفقیت در کشت انتظاری از ریسک بالایی برخوردار است. در شرایط کرج در بین تیمارهای آزمایشی در مجموع یکی از تیمارهای آماده سازی بستر کاشت در دو مرحله شامل شخم عمیق با گاوآهن برگردان دار در پاییزه+ خاک ورزی مرکب در بهار به دلیل اثر مثبت آن بر خصوصیات کمی و کیفی ریشه و همچنین پایداری بالاتر این خصوصیات طی سه سال آزمایش، در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایش بعنوان تیمار برتر )با میانگین عملکرد ریشه و قند به ترتیب حدود 66 و 12 تن در هکتار) شناخته شد. نتایج نشان داد که در صورت نیاز به تسطیح زمین، می توان از تیمار دیگر این روش (شخم عمیق با گاوآهن برگردان دار، دیسک، لولر و گاوآهن پنجه غازی در پاییز+ دیسک در بهار) (با میانگین عملکرد ریشه و قند به ترتیب حدود 67 و 11 تن در هکتار) استفاده کرد. در شرایط میاندوآب تیمار روش آماده سازی بستر کاشت در پاییز شامل شخم عمیق با گاوآهن برگردان دار، دیسک، لولر و دیسک در پاییز (با میانگین عملکرد ریشه و قند به ترتیب حدود 57 و 9 تن در هکتار) بعنوان تیمار برتر شناخته شد. با استفاده از این روش علاوه بر امکان آماده سازی مطلوب بستر کشت، امکان کشت زود هنگام چغندرقند در منطقه فراهم می باشد.