بررسی نقش میانجی گر سلامت روان و انگیزه های مصرف در رابطه میان سازگاری با دانشگاه و مصرف سیگار و قلیان توسط دانشجویان

باتوجه به افزایش شیوع مصرف سیگار و قلیان در میان جوانان و از جمله در میان دانشجویان، و باتوجه به پیامدهای روانی-اجتماعی زیان بار این پدیده، هدف این پژوهش بررسی نقش میانجی گر سلامت روان و انگیزه های مصرف در رابطه میان سازگاری با دانشگاه و مصرف سیگار و قلیان دانشجویان بود.
پژوهش حاضر مبتنی بر همبستگی و دارای طرح معادلات ساختاری بود. نمونه پژوهش شامل 634 نفر از دانشجویان دانشگاه های شهر کاشان بود. از پرسشنامه سازگاری دانشجویان با دانشگاه، پرسشنامه های انگیزه های مصرف، رفتارهای پرخطر و پرسشنامه سلامت عمومی برای گردآوری داده ها استفاده شد.
مدل پژوهش حاضر دارای شاخص های برازش نسبتا مناسبی بود: 1/42X2=، 5DF=، 0/92P=، (Adjusted goodness of fit index)0/99 AGFI=، (Comparative fit index) 0/99CFI=، (Nor med fit index) 0/99NFI=، Goodness of fit index)( 0/99CFI=، (Root mean square error of appro xi ma tion) 0/019RMSE=. نتایج ضرایب مسیر و معنی داری آنها نشان داد که رابطه سازگاری فردی-هیجانی و رابطه دلبستگی به دانشگاه با مشکلات سلامت روان و انگیزه های مصرف معکوس و معنی دار است (0/05>P). همچنین، رابطه سلامت روان و انگیزه های مصرف با مصرف سیگار، و رابطه انگیزه های مصرف با مصرف قلیان نیز مستقیم و معنی دار است (0/05>P).
کاهش سازگاری با دانشگاه در دو بعد سازگاری هیجانی-فردی و دلبستگی با دانشگاه منجر به بروز مشکلاتی در سلامت روان می شود و در صورت وجود انگیزه های مقابله ای برای مصرف سیگار و انگیزه های افزایشی برای مصرف قلیان، احتمال مصرف سیگار و قلیان در دانشجویان افزایش می یابد. تدوین برنامه های پیشگیرانه متفاوت برای سیگار و قلیان، و غربال گری مشکلات سلامت روان دانشجویان در سال های تحصیل به خصوص برای دانشجویان آسیب پذیر توصیه می شود.