بررسی کاربست طرح واره های تصویری جانسون در قرآن کریم، با تکیه بر اشاره های تربیتی و آموزه های اخلاقی در کلام وحی

یکی از حوزه های علمی جدیدی که با ذهن انسان ارتباط مستقیم دارد، حوزه ی شناختی است که روزبه روز، بر تعداد پژوهش های میان رشته ای در این حوزه افزوده می شود. حوزه ی «اخلاق» و» تربیت»، به سبب ماهیت روان شناختی و ارتباط مستقیم با ذهن و پیچیدگی های آن، از طریق مطالعات این چنینی، قابل بررسی هستند. علوم شناختی و علوم وابسته به آن نظیر زبان شناسی شناختی، به سبب ماهیت ارتباطی، ابزار لازم جهت انجام پژوهشی که پرده از ارتباط علوم شناختی و علوم تربیتی بردارد، در اختیار پژوهشگران قرار داده است. نگارنده نیز درصدد آن است که با استفاده از این ابزار در رمزگشایی معنایی قرآن، گامی ناچیز بردارد. یکی از اصول معناشناسی شناختی، جسمی شدگی ساختار مفهومی است. به عقیده ی جانسون، تجربیات ما از جهان خارج، ساخت هایی در ذهن ما پدید می آورند که ما آنها را به زبان خود انتقال می دهیم. این ساخت های مفهومی، همان طرح واره های تصویری اند. درواقع، طرح تصویری، نوعی ساخت مفهومی است که انسان بر اساس تجربیات فیزیکی خود در جهان خارج، آنها را می سازد. این تجربیات عینی، امکان درک دیگر مفاهیم در حوزه های انتزاعی تر نظیر زبان را، به انسان می دهد. مارک جانسون این تجربه ها را، در قالب سه حوزه ی کلی طرح واره های حرکتی، طرح واره های حجمی و طرح واره های قدرتی تقسیم بندی می کند. در پژوهش حاضر با تحلیل کلام وحی، سی مورد از طرح واره های موضوعی تکرارشونده استخراج شد که بر اساس بسامد وقوع و اهمیت موضوع در سه طبقه ی آموزه های درجه یک، آموزه های درجه دو و آموزه های درجه سه دسته بندی شدند. بر اساس یافته های این مطالعه، بیشترین فراوانی، مربوط به گروه مفاهیم درجه یک با موضوعات وحی، معاد، نبوت، بهشت، جهنم و تبعیت (پیروی) بود.