معاهده مراکش، تحولی در نظام حقوق مالکیت فکری؟!؛ سخنی در استثنای استفاده معلولان

معاهده تسهیل دسترسی به اوراق چاپی برای نابینایان، معلولان دیداری و دیگر معلولان خوانشی یا معاهده مراکش با هدف تجویز استفاده آزاد از آثار ادبی و هنری برای بخشی از جامعه معلولان به تصویب رسیده است. این معاهده که در قالب مقرراتی مستقل به یکی از استثنائات وارد بر حقوق مالکیت فکری می پردازد، تلاش می کند براساس مبانی حقوق بشری، امتیازاتی را برای معلولان مقرر کند. اهمیت معاهده مذکور از آن حیث است که می کوشد استثنائات را که مقررات تفسیری و تکمیلی اند، به مقوله ای امری مبدل سازد. نوشتار حاضر می کوشد با روش تحلیلی –توصیفی به این مسئله بپردازد که بایسته ها و الزامات معاهده مراکش چیست؟و وضعیت نظام های ملی در برابر معاهده و استثنای مذکور چگونه است؟ مقاله سرانجام نتیجه گیری می کند این معاهده می تواند سرآغازی برای یک تغییر مهم و اساسی در نظام حقوق مالکیت فکری تلقی شود.